زخم بستر در افراد سالمند یک چالش جدی و دردناک در حوزه مراقبت های سلامت است. این زخم‌ها که به آنها زخم فشاری نیز می‌گویند، بیشتر بر اثر فشار مداوم بر پوست ایجاد می‌شوند. افراد مسن به دلیل شرایط خاص جسمی، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند.

کاهش تحرک و جابجایی، یکی از عوامل اصلی ایجاد زخم بستر در افراد سالمند است. بسیاری از سالمندان به دلیل بیماری‌هایی مانند آرتروز یا سکته مغزی، تحرک کمی دارند. این بی‌حرکتی طولانی‌مدت، فشار مداومی بر برجستگی‌های استخوانی مانند پاشنه یا باسن وارد می‌کند. این فشار جریان خون را مختل می‌کند و در نهایت به بافت پوست و عضله آسیب می‌رساند.

علاوه بر فشار، عوامل دیگری مانند رطوبت ناشی از بی‌اختیاری، سوء تغذیه و کاهش حس لامسه نیز خطر را افزایش می‌دهند. پوست افراد مسن اغلب نازک‌تر و خشک‌تر است و مقاومت کمتری در برابر آسیب دارد. بنابراین، پیشگیری از زخم بستر در افراد سالمند نیازمند توجه و اقدامات مستمر است.

عدم رسیدگی به موقع می‌تواند عواقب شدیدی داشته باشد. این زخم‌ها می‌توانند به سرعت عمیق شوند و به استخوان برسند. عفونت‌های خطرناک، طولانی شدن بستری و کاهش شدید کیفیت زندگی از پیامدهای آن است. به همین دلیل، شناخت و مدیریت زخم بستر در افراد سالمند یک اولویت مهم در مراقبت از این عزیزان به شمار می‌آید.

خوشبختانه با مراقبت صحیح و اصولی می‌توان از بروز اکثر این زخم‌ها جلوگیری کرد. آگاهی از دلایل و نشانه‌های اولیه، کلید حفظ سلامت پوست و آسایش سالمند است. پرداختن به موضوع زخم بستر در افراد سالمند نقشی حیاتی در ارتقای سطح مراقبت و پیشگیری از رنج غیرضروری ایفا می‌کند.

این تغییر، واضح‌ترین و اولین نشانه است. پوست سالمند به یک رنگ غیرعادی تبدیل می‌شود. در افراد با پوست روشن، یک لکه قرمز پررنگ و پایدار ظاهر می‌گردد. این قرمزی با فشار انگشت محو نمی‌شود و رنگ آن بازنمی‌گردد. این علامت، “قرمزی غیرقابل احیا” نام دارد. در سالمندان با پوست تیره، تشخیص نیازمند دقت بیشتری است. پوست ممکن است به رنگ بنفش، ارغوانی، آبی مایل به خاکستری یا حتی سبز تیره درآید. ناحیه ممکن است براق‌تر، گرم‌تر یا سفت‌تر از پوست اطراف باشد. همیشه دو سمت بدن را با هم مقایسه کنید. بررسی منظم نواحی استخوانی مانند پاشنه، باسن و کمر ضروری است. این تغییر رنگ نشانه قطع جریان خون و مرگ سلول‌ها در لایه‌های زیرین است. شناسایی آن فرصت طلایی برای پیشگیری است.

2. احساس گرمای غیرعادی در یک ناحیه

پوست ناحیه آسیب‌دیده در لمس، به وضوح گرم‌تر احساس می‌شود. این گرما نتیجه پاسخ التهابی بدن به آسیب است. بدن با ارسال خون بیشتر سعی در ترمیم بافت دارد. اما فشار مداوم، این تلاش را بی‌نتیجه می‌کند. همیشه دمای ناحیه مشکوک را با نقطه مقابل آن روی بدن مقایسه نمایید. این کار بهترین روش تشخیص است. احساس گرمای موضعی اغلب همراه یا بلافاصله پس از تغییر رنگ پوست رخ می‌دهد. این نشانه حاکی از فعال بودن فرآیند التهابی و پیشرفت آسیب است. گرمای زیاد می‌تواند نشانه شروع عفونت نیز باشد. مراقب باید این علامت را بسیار جدی بگیرد. کاهش فوری فشار از روی ناحیه گرم اولین اقدام ضروری است.

3. تورم یا سفتی پوست

ناحیه تحت فشار ممکن است متورم، پف‌کرده و سفت شود. بافت اسفنجی و حجیم به نظر می‌رسد. فشار دادن با انگشت ممکن است یک فرورفتگی موقت روی پوست ایجاد کند. این حالت “ادم” نام دارد و ناشی از نشت مایع از رگ‌های خونی آسیب دیده است. گاهی برعکس، پوست بسیار سفت و کشیده می‌شود. این سفتی می‌تواند نشانه نکروز یا مرگ بافت در زیر پوست باشد. تورم، خود فشار مضاعفی بر عروق خونی کوچک وارد می‌آورد. این موضوع اکسیژن‌رسانی را بیشتر مختل می‌نماید. بالا نگه داشتن عضو و استفاده از جوراب واریس ممکن است به کاهش ادم کمک کند. اما رفع کامل فشار، تنها راه حل اساسی است.

4. احساس درد، خارش یا سوزش

سالمند ممکن است به طور مکرر از ناراحتی در نقطه خاصی شکایت کند. این ناراحتی می‌تواند به شکل درد مبهم، خارش آزاردهنده، سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش باشد. این علائم ناشی از آزاد شدن مواد شیمیایی التهابی و تحریک پایانه‌های عصبی هستند. در برخی سالمندان به دلیل نوروپاتی یا کاهش حس، این علامت ممکن است خفیف یا غایب باشد. بنابراین گزارش هرگونه ناراحتی از سوی خود سالمند بسیار باارزش است. هیچ دردی در نواحی تحت فشار بدن نباید نادیده گرفته شود. این پیام مستقیم بدن برای درخواست تغییر وضعیت و استراحت آن ناحیه است.

5. ایجاد تاول یا ترک پوستی

پوشش محافظ پوست کاملاً ضعیف می‌شود. تاول‌های پر از مایع شفاف یا زردرنگ (سرم) روی سطح پوست تشکیل می‌گردند. این تاول‌ها نشانه جداشدن لایه اپیدرم از لایه درم هستند. گاهی پوست بسیار خشک و شکننده می‌شود و ترک‌های عمیقی برمی‌دارد. این ترک‌ها راه ورود آسان برای باکتری‌ها می‌شوند. هرگز تاول را نترکانید. این کار خطر عفونت را به شدت افزایش می‌دهد. روی تاول را با یک پانسمان نچسب و استریل بپوشانید. اجازه دهید تاول به طور طبیعی زیر پانسمان خشک شود. این مرحله نشان می‌دهد آسیب از مراحل قابل برگشت گذشته است.

6. ظاهر شدن یک زخم باز و کم‌عمق

در این مرحله پوست کاملاً از بین رفته است. یک زخم باز و واضح شکل می‌گیرد. این زخم ممکن است شبیه یک ساییدگی بزرگ یا یک دهانه کوچک گرد باشد. کف زخم معمولاً به رنگ صورتی یا قرمز روشن و مرطوب است. ممکن است ترشح شفاف و کمی داشته باشد. این زخم نشان دهنده از بین رفتن کامل ضخامت پوست سطحی است. سد دفاعی اصلی بدن شکسته شده است. حالا محیط زخم مستعد آلودگی است. پانسمان مناسب برای جذب ترشحات و ایجاد محیط مرطوب برای التیام ضروری است. تمیز نگه داشتن زخم با شوینده‌های ملایم اهمیت زیادی دارد.

7. عمیق شدن زخم و تشکیل حفره

آسیب از پوست فراتر رفته و به لایه چربی زیرین نفوذ می‌کند. زخم یک حفره یا تونل تشکیل می‌دهد. اغلب دهانه زخم در سطح کوچک است اما در زیر پوست فضای بزرگی از بافت مرده وجود دارد. کف زخم ممکن است پوشیده از بافت مرده زرد یا خاکستری (اسلاف) باشد. یا ممکن است بافت چربی زردرنگ نمایان شود. درد در این مرحله می‌تواند شدید باشد. یا به دلیل تخریب اعصاب، بیمار ممکن است درد کمتری احساس کند. درمان نیازمند پانسمان‌های تخصصی “پرکننده حفره” است. اغلب برداشتن بافت‌های مرده (دبریدمان) توسط پرستار یا پزشک ضروری است.

8. نمایان شدن بافت‌های زیرین (چربی، عضله، استخوان)

زخم بسیار عمیق می‌شود. تمام لایه‌های پوست و چربی از بین رفته‌اند. حالا ممکن است بافت عضله قرمز تیره یا زرد، تاندون‌های سفید براق یا حتی استخوان سفیدرنگ در کف زخم دیده شود. بافت مرده گسترده، اغلب به رنگ سیاه (اسکار) وجود دارد. این یک وضعیت اورژانسی و بسیار جدی است. خطر عفونت عمیق و استئومیلیت (عفونت استخوان) بسیار بالاست. درمان معمولاً شامل بستری در بیمارستان، جراحی‌های گسترده برای پاکسازی و آنتی‌بیوتیک‌های قوی داخل وریدی است. بهبودی بسیار طولانی و پرچالش خواهد بود.

9. تغییر در بافت پوست (نرم‌شدگی غیرعادی یا خشکی بیش از حد)

پوست ممکن است به طور غیرعادی نرم، سفید و چروکیده شود. این حالت “ماکریشن” نام دارد و ناشی از تماس طولانی‌مدت با رطوبت (ادرار، عرق، ترشحات) است. رطوبت دائمی، سد محافظتی پوست را حل می‌کند. در مقابل، پوست ممکن است بسیار خشک، پوسته پوسته و شکننده گردد. این خشکی شدید باعث خارش و ایجاد ترک‌های ریز می‌شود. هر دو حالت، پوست را مستعد پارگی و تشکیل زخم می‌کنند. کلید مدیریت، حفظ پوست تمیز و خشک است. پس از شستشو، پوست را به آرامی خشک کنید (مالش ندهید). استفاده از محافظ‌های پوستی (مانند کرم‌های حاوی زینک اکساید) بسیار کمک‌کننده است.

10. ترشح چرک یا مایع بدبو از زخم

این علامت واضحی از عفونت فعال است. ترشحات ممکن است غلیظ، زرد، سبز یا خاکستری رنگ باشند. بوی بد و زننده (مثل بوی تعفن) از زخم متصاعد می‌شود. اطراف زخم ممکن است قرمز، گرم و متورم شود. سالمند ممکن است دچار تب، لرز یا احساس ناخوشی عمومی گردد. عفونت می‌تواند به سرعت به خون سرایت کند (سپسیس) و جان بیمار را تهدید نماید. این وضعیت نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک خوراکی یا وریدی تجویز کند. پانسمان‌های مخصوص جاذب و ضد باکتری نیز ضروری هستند. شستشوی منظم زخم برای کنترل عفونت حیاتی است.

1. معاینه بصری روزانه پوست

این اولین و مهم‌ترین قدم تشخیص است. شما باید هر روز تمامی نواحی در معرض خطر را با دقت ببینید. یک چراغ قوه یا نور کافی برای بررسی فراهم کنید. از سالمند بخواهید تا در صورت امکان کمک کند. هرگونه تغییر رنگ، بریدگی یا تاول را جستجو کنید. توجه ویژه به پشت بدن داشته باشید. از یک آینه دسته‌دار برای دیدن مناطقی که مستقیم نمی‌بینید استفاده نمایید. این معاینه نباید عجولانه باشد. حتی یک نقطه کوچک قرمز می‌تواند هشدار باشد. معاینه روزانه را به یک روال ثابت تبدیل کنید. مثلاً هر روز پس از حمام یا قبل از خواب. این نظم کمک می‌کند کوچک‌ترین تغییرات را سریع متوجه شوید. معاینه بصری مؤثرترین ابزار برای تشخیص زودهنگام است.

2. بررسی نواحی برجسته استخوانی (پاشنه، دنبالچه، باسن و…)

این نقاط کلیدی مستعدترین مناطق برای فشار هستند. استخوان‌ها به پوست فشار مستقیم وارد می‌کنند. چربی و عضله محافظ در این نواحی کم است. پاشنه‌ها، مچ پا، زانو و باسن را فراموش نکنید. استخوان دنبالچه در پایین ستون فقرات نقطه‌ای بسیار حساس است. برجستگی‌های لگن و ستون فقرات نیز نیاز به بررسی دارند. در سالمندانی که به پهلو می‌خوابند، نواحی روی ران و باسن را بررسی کنید. گوش‌ها و پشت سر نیز در افرادی که همیشه به پشت هستند ممکن است آسیب ببینند. با ملایمت پوست روی این برجستگی‌ها را از نظر هرگونه قرمزی یا تغییر رنگ لمس و مشاهده کنید. این نقاط را در فهرست روزانه خود قرار دهید.

3. شناسایی تغییر رنگ پایدار پوست (قرمزی، بنفش‌شدگی)

تغییر رنگ یک علامت حیاتی است. شما باید به دنبال قرمزی غیرقابل برگشت باشید. روی ناحیه قرمز فشار ملایمی با انگشت وارد کنید. اگر پس از برداشتن انگشت، سفیدی موقت ایجاد نشد یا پوست سریع به قرمزی بازنگشت، هشدار است. در پوست‌های تیره، به دنبال رنگ‌های بنفش، ارغوانی تیره یا آبی مایل به خاکستری باشید. ممکن است ناحیه نسبت به اطراف براق‌تر یا تیره‌تر به نظر برسد. این تغییر رنگ نشان می‌دهد جریان خون زیر پوست مختل شده است. سلول‌ها در حال آسیب دیدن هستند. هرگز منتظر نمانید تا این قرمزی خودبه‌خود محو شود. این اولین نشانه تشکیل زخم است و نیاز به اقدام فوری دارد.

4. توجه به گزارش‌های سالمند از درد، سوزش یا خارش

گوش دادن به شکایات سالمند یک ابزار تشخیصی قدرتمند است. سالمند ممکن است از ناراحتی موضعی شکایت کند. این ناراحتی می‌تواند به شکل درد، احساس سوزش، خارش یا حتی “بی‌حسی نامطلوب” باشد. این احساسات ناشی از تحریک یا آسیب عصبی در ناحیه تحت فشار است. حتی اگر روی پوست چیزی مشاهده نکردید، این گزارش‌ها را جدی بگیرید. از سالمند بخواهید دقیقاً محل ناراحتی را نشان دهد. احساس او را در زمان‌های مختلف روز و پس از تغییر وضعیت بپرسید. افزایش درد با فشار یک علامت واضح است. سالمندان با اختلال شناختی ممکن است نتوانند به وضوح گزارش دهند. در این موارد، مشاهده رفتارهایی مانند بی‌قراری یا اجتناب از نشستن می‌تواند جایگزین شود.

5. لمس پوست برای احساس گرمای غیرعادی در یک ناحیه

حس لامسه شما مکمل بینایی است. پشت دست خود را که حساستر است روی نواحی مختلف بگذارید. به دنبال هرگونه گرمای موضعی باشید. این گرما نشانه التهاب و افزایش جریان خون در پاسخ به آسیب است. همیشه دمای یک ناحیه را با نقطه متقارن در طرف دیگر بدن مقایسه کنید. مثلاً گرمای یک پاشنه را با پاشنه دیگر بسنجید. احساس گرما اغلب قبل یا همزمان با تغییر رنگ ظاهر می‌شود. لمس همچنین می‌تواند سفتی یا تورم زیر پوست را آشکار کند. اگر پوست گرم، متورم و حساس به لمس بود، نشانه پیشرفت آسیب است. این کار را با ملایمت انجام دهید تا به پوست آسیب نرسانید. لمس منظم، تغییرات را زودتر آشکار می‌کند.

6. بررسی تغییرات در بافت پوست (تورم، سفتی، خشکی مفرط)

سطح و احساس پوست می‌تواند تغییر کند. به دنبال تورم یا ادم باشید. فشار ملایم انگشت ممکن است یک فرورفتگی روی پوست ایجاد کند که به کندی پر می‌شود. پوست ممکن است سفت و کشیده به نظر برسد. این سفتی می‌تواند نشانه جمع شدن مایع یا شروع نکروز (مرگ بافت) باشد. در مقابل، پوست ممکن است به طور غیرعادی نرم، مرطوب و چروکیده شود. این حالت ناشی از رطوبت مداوم است. خشکی شدید، پوسته‌پوسته شدن و خارش نیز از تغییرات مهم است. این خشکی پوست را مستعد ترک خوردن می‌کند. هر روز بافت پوست را هم با چشم و هم با لمس ارزیابی کنید. تغییر بافت، نشانه واضحی از استرس پوست است.

7. مشاهده علائم آسیب پوستی (تاول، ترک، زخم باز)

اینها نشانه‌هایی از آسیب پیشرفته‌تر هستند. تاول‌های پر از مایع شفاف یا خونی یک علامت هشدار جدی است. آنها نشان می‌دهند لایه‌های پوست از هم جدا شده‌اند. ترک‌های عمیق در پوست خشک، راه ورود عفونت هستند. ظهور یک زخم باز کوچک، حتی به اندازه یک سکه، بسیار مهم است. این زخم می‌تواند کم‌عمق یا عمیق باشد. به اطراف زخم توجه کنید. آیا پوست قرمز و ملتهب است؟ آیا ترشحی وجود دارد؟ اندازه و عمق زخم را یادداشت کنید. عکس گرفتن در روزهای متوالی می‌تواند پیشرفت یا بهبود را نشان دهد. این علائم دیگر هشدار اولیه نیستند. آنها نشان می‌دهند زخم بستر بالفعل تشکیل شده و نیاز به مداخله درمانی دارد.

1. رفع فشار از ناحیه زخم (جابجایی مکرر)

این اصل طلایی درمان است. شما باید فشار مداوم را از روی ناحیه زخم بردارید. برای بیمارانی که در بستر هستند، تغییر وضعیت هر دو ساعت یکبار ضروری است. از تکنیک‌های صحیح جابجایی مانند استفاده از ملحفه کشی کمک بگیرید. این کار از کشیدگی و آسیب بیشتر پوست جلوگیری می‌کند. برای افرادی که روی صندلی می‌نشینند، تغییر وزن هر ۱۵ دقیقه یکبار توصیه می‌شود. می‌توانید از بالش‌های کوچک برای بلند کردن پاشنه‌ها یا باسن استفاده کنید. هدف این است که هیچ نقطه‌ای از بدن برای مدت طولانی تحت فشار نباشد. این جابجایی‌ها جریان خون را به بافت‌های تحت فشار بازمی‌گرداند. اکسیژن و مواد مغذی دوباره به منطقه آسیب دیده می‌رسد. رعایت این نکته ساده، مهم‌ترین قدم در شروع بهبودی است.

2. استفاده از سطوح حمایتی تخصصی (تشک مواج، بالشتک‌های فوم)

این وسایل، فشار را در سطح وسیع‌تری توزیع می‌کنند. تشک‌های مواج یا بادی از سلول‌های متناوبی تشکیل شده‌اند. این سلول‌ها به طور متناوب باد می‌شوند و خالی می‌شوند. نقاط فشار بدن به طور مداوم تغییر می‌کند. تشک‌های فوم با چگالی بالا نیز گزینه مناسبی هستند. این تشک‌ها شکل بدن را به خوبی می‌گیرند. بالشتک‌های دوناتی شکل توصیه نمی‌شوند. زیرا فشار را به حاشیه زخم منتقل می‌کنند. از بالشتک‌های فومی یا ژلی برای زیر پاشنه، زانو و باسن استفاده کنید. انتخاب سطح حمایتی مناسب به شرایط بیمار و مرحله زخم بستگی دارد. این تجهیزات هرگز جای جابجایی منظم را نمی‌گیرند. آنها تنها یک ابزار کمکی مؤثر هستند.

3. پاکسازی و شستشوی منظم زخم

شما باید زخم را در هر تعویض پانسمان تمیز کنید. این کار بقایای بافتی، ترشحات و باکتری‌ها را برمی‌دارد. از سرم فیزیولوژی نرمال یا آب لوله‌کشی تمیز استفاده نمایید. شستشو را با ملایمت و از مرکز به بیرون انجام دهید. از مالش شدید یا استفاده از مواد محرک مانند بتادین غلیظ خودداری کنید. این مواد به بافت‌های در حال ترمیم آسیب می‌زنند. پس از شستشو، اطراف زخم را به آرامی با گاز استریل خشک کنید. رطوبت در چین‌های پوست می‌تواند باعث تحریک شود. پاکسازی منظم، بار میکروبی زخم را کاهش می‌دهد. همچنین وضعیت زخم را برای بررسی پیشرفت بهبودی واضح‌تر می‌کند. این کار یک پایه اساسی برای پانسمان مؤثر فراهم می‌آورد.

4. دبریدمان (برداشت بافت‌های مرده)

بافت‌های مرده یا نکروتیک بهبودی را مختل می‌کنند. آنها مانند یک سد عمل می‌کنند. دبریدمان این بافت‌ها را از زخم جدا می‌سازد. چندین روش برای این کار وجود دارد. دبریدمان جراحی سریع‌ترین روش است. پزشک یا پرستار مجرب با ابزار استریل بافت مرده را برمی‌دارد. دبریدمان مکانیکی با استفاده از گاز مرطوب به خشک نیز انجام می‌شود. دبریدمان آنزیمی استفاده از پمادهای حاوی آنزیم‌های خاص است. این پمادها بافت مرده را به آرامی هضم می‌کنند. دبریدمان اتولیتیک، استفاده از پانسمان‌های مرطوب برای کمک به بدن است. بدن خودش به طور طبیعی بافت مرده را دفع می‌کند. انتخاب روش به عمق زخم، میزان بافت مرده و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد. این کار بستر زخم را برای رشد بافت سالم جدید آماده می‌کند.

5. استفاده از پانسمان‌های مناسب و پیشرفته

عفونت بزرگ‌ترین مانع بهبودی است. علائم عفونت شامل ترشح چرکی، بوی بد، قرمزی اطراف زخم و تب است. در صورت عفونت موضعی، ممکن است پانسمان‌های حاوی نقره یا عسل پزشکی تجویز شود. این مواد خاصیت ضد میکروبی قوی دارند. اگر عفونت عمقی یا سیستمیک باشد، مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی یا وریدی ضروری است. پزشک نوع آنتی‌بیوتیک را بر اساس نتیجه کشت ترشحات زخم انتخاب می‌کند. مصرف منظم و کامل دوره درمان بسیار مهم است. قطع خودسرانه دارو باعث بازگشت عفونت مقاوم می‌شود. کنترل عفونت درد را کاهش می‌دهد. همچنین از گسترش آسیب به بافت‌های عمقی و بروز سپسیس جلوگیری می‌کند.

7. مدیریت درد

زخم بستر می‌تواند بسیار دردناک باشد. این درد کیفیت زندگی را به شدت کاهش می‌دهد. مدیریت مؤثر درد بخشی از درمان است. درد ممکن است در زمان تعویض پانسمان یا به صورت مداوم وجود داشته باشد. استفاده از پانسمان‌های نچسب و مرطوب به کاهش درد کمک می‌کند. گاهی یک ساعت قبل از تعویض پانسمان، مسکن خوراکی تجویز می‌شود. برای دردهای شدیدتر، ممکن است پزشک مسکن‌های قوی‌تری توصیه کند. تکنیک‌های غیردارویی مانند تنفس عمیق یا حواس‌پرتی نیز مفید هستند. کنترل درد، همکاری بیمار در جابجایی و مراقبت را افزایش می‌دهد. یک بیمار بدون درد، شانس بهبودی سریع‌تری دارد.

8. تأمین تغذیه و هیدراتاسیون کافی

بدن برای ترمیم بافت به مواد اولیه نیاز دارد. سوءتغذیه روند بهبودی را کاملاً متوقف می‌سازد. رژیم غذایی باید غنی از پروتئین باشد. پروتئین بلوک ساختمانی برای تولید بافت جدید است. منابعی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و لبنیات ضروری هستند. ویتامین C (در مرکبات و فلفل) برای ساخت کلاژن حیاتی است. روی (در گوشت و مغزها) نیز به ترمیم زخم کمک می‌کند. نوشیدن آب و مایعات کافی نیز بسیار مهم است. آب به دفع سموم و رساندن مواد مغذی به سلول‌ها کمک می‌کند. گاهی نیاز به استفاده از مکمل‌های غذایی مخصوص زیر نظر پزشک وجود دارد. بهبودی زخم یک فرآیند پرانرژی است و بدن به سوخت کافی نیاز دارد.

9. درمان بیماری‌های زمینه‌ای مؤثر

بسیاری از بیماری‌ها بهبود زخم را کند می‌کنند. کنترل این بیماری‌ها بخشی از درمان زخم است. دیابت کنترل نشده مهم‌ترین عامل است. قند خون بالا، رگ‌های خونی و اعصاب را تخریب می‌کند. کنترل دقیق قند خون با دارو و رژیم غذایی ضروری است. نارسایی عروق محیطی نیز خون‌رسانی را مختل می‌کند. درمان این نارسایی می‌تواند به بهبود زخم کمک کند. کم‌خونی باید اصلاح شود. زیرا گلبول‌های قرمز اکسیژن را به بافت‌ها می‌رسانند. درمان ادم (ورم) نیز مهم است. زیرا تورم، فشار موضعی را افزایش می‌دهد. مدیریت همزمان این شرایط، شانس موفقیت درمان زخم را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

10. جراحی در موارد پیشرفته (پیوند پوست، فلپ)

در زخم‌های بسیار بزرگ، عمیق یا مقاوم ممکن است نیاز به جراحی باشد. هدف جراحی بستن زخم و پوشاندن ناحیه است. در روش پیوند پوست، یک لایه نازک از پوست سالم از قسمتی از بدن برداشته می‌شود. سپس این لایه روی زخم قرار می‌گیرد. در روش فلپ، جراح یک قطعه از پوست، چربی و گاهی عضله را از ناحیه مجاور برمی‌دارد. این قطعه با حفظ خون‌رسانی خود به محل زخم منتقل و دوخته می‌شود. این روش بافت با خون‌رسانی خوبی را به منطقه می‌آورد. جراحی معمولاً آخرین راه‌حل است. زیرا خود عمل جراحی برای بیمار سالمند بار بزرگی محسوب می‌شود. موفقیت جراحی وابسته به مراقبت‌های دقیق قبل و بعد از عمل است.

زخم بستر در افراد سالمند یک چالش جدی ولی قابل پیشگیری است. این زخم‌ها کیفیت زندگی را به شدت کاهش می‌دهند. آنها می‌توانند باعث درد شدید، عفونت‌های خطرناک و طولانی شدن بستری شوند.

پیشگیری، مؤثرترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین راه‌حل است. تغییر وضعیت منظم سالمند، سنگ بنای این پیشگیری است. استفاده از تشک‌ها و بالشتک‌های مخصوص نیز ضروری می‌باشد. بررسی روزانه پوست، مخصوصاً روی برجستگی‌های استخوانی، یک عادت حیاتی است.

تشخیص زودهنگام، کلید مدیریت موفق است. مراقبان باید علائم اولیه مانند تغییر رنگ پوست یا گرمای موضعی را بشناسند. توجه به شکایت سالمند از درد یا ناراحتی نیز بسیار مهم است.

درمان زخم بستر در افراد سالمند نیازمند یک برنامه جامع است. این برنامه شامل رفع فشار، پانسمان صحیح، تغذیه مناسب و کنترل عفونت می‌باشد. همکاری تیم درمانی، مراقب و خود سالمند ضروری است.

آگاهی و تعهد، مهم‌ترین عوامل در این مسیر هستند. با مراقبت آگاهانه و مستمر، می‌توان از بروز بسیاری از این زخم‌ها جلوگیری کرد. در صورت تشکیل زخم، اقدام سریع و علمی می‌تواند روند بهبود را تسریع کند. حفظ سلامت پوست سالمند، گامی اساسی در جهت حفظ کرامت و آسایش اوست.