سرطان معده یکی از بیماری‌های جدی و شایع در سنین بالاست. این بیماری بیشتر در افراد میانسال و سالمند نمود پیدا می‌کند. با افزایش سن، ریسک ابتلا به این سرطان به طور محسوسی بالا می‌رود. بنابراین، توجه ویژه به سرطان معده در افراد میانسال و سالمند یک ضرورت بهداشتی است.

علائم این بیماری اغلب در مراحل اولیه مبهم است. سوءهاضمه مداوم، کاهش وزن ناخواسته و احساس درد در ناحیه فوقانی شکم می‌توانند نشانه‌هایی هشداردهنده باشند. افراد میانسال و سالمند باید این علائم را جدی بگیرند. تشخیص زودهنگام نقش کلیدی در موفقیت درمان دارد.

عوامل مختلفی در بروز سرطان معده در افراد میانسال و سالمند دخیل هستند. عفونت طولانی‌مدت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف زیاد غذاهای نمک‌سود و دودی، و سیگار کشیدن از عوامل خطر اصلی محسوب می‌شوند. همچنین سابقه خانوادگی این بیماری، خطر را افزایش می‌دهد.

پیشگیری و کنترل این بیماری امکان‌پذیر است. اتخاذ یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات تازه، ترک سیگار و مدیریت عفونت‌های معده می‌توانند مؤثر باشند. انجام غربالگری در گروه‌های پرخطر نیز بسیار اهمیت دارد.

در نهایت، مقابله با سرطان معده در افراد میانسال و سالمند نیازمند آگاهی، مراقبت و اقدام به موقع است. شناخت عوامل خطر و پیگیری علائم، نخستین قدم در این مسیر محسوب می‌شود. سلامت معده در این سنین، پایه‌ای برای یک زندگی باکیفیت است. پرداختن به موضوع سرطان معده در افراد میانسال و سالمند می‌تواند بار سنگین این بیماری را بر جامعه کاهش دهد.

سرطان معده در افراد میانسال و سالمند اغلب با علائم مبهم و غیراختصاصی آغاز می‌شود. این موضوع تشخیص زودهنگام را با چالش مواجه می‌کند. شناخت نشانه‌ها برای این گروه سنی حیاتی است.

علائم اولیه معمولاً شبیه ناراحتی‌های گوارشی معمول به نظر می‌رسند. احساس سیری زودرس حتی پس از مصرف غذای کم، یک نشانه شایع است. سوءهاضمه و سوزش سر دل مداوم نیز اغلب گزارش می‌شود. درد خفیف و گنگ در ناحیه فوقانی شکم ممکن است وجود داشته باشد. بسیاری این علائم را به کهولت سن یا مشکلات دیگر ربط می‌دهند.

با پیشرفت بیماری، علائم واضح‌تر و نگران‌تر می‌شوند. کاهش وزن ناخواسته و بی‌اشتهایی قابل توجه رخ می‌دهد. حالت تهوع مکرر یا استفراغ، گاه با خون، پدیدار می‌شود. فرد ممکن است احساس ضعف و خستگی مفرط کند. مشاهده خون در مدفوع یا قیری شدن رنگ آن یک علامت هشداردهنده جدی است.

سرطان معده در افراد میانسال و سالمند می‌تواند با کم‌خونی ناشی از فقر آهن نیز خود را نشان دهد. این امر موجب رنگ‌پریدگی و تنگی نفس می‌شود. توده محسوس در شکم یا ورم شکم از علائم پیشرفته‌تر است.

هرگز نباید این نشانه‌ها را نادیده گرفت. حتی اگر خفیف باشند، نیاز به پیگیری پزشکی دارند. مراجعه به موقع به پزشک، احتمال موفقیت درمان را به شدت افزایش می‌دهد. توجه به این علائم در چارچوب سرطان معده در افراد میانسال و سالمند می‌تواند جان‌ها را نجات دهد.

7. احساس نفخ یا ورم شکم

احساس دائمی نفخ، پری یا ورم‌درشکم، به ویژه پس از خوردن یا آشامیدن حتی مقادیر‌کم، یک شکایت‌شایع است. این حالت می‌تواند چندین علت مرتبط با سرطان داشته باشد. اولاً، خود توده تومور فضایی را در حفره شکمی اشغال می‌کند. ثانیاً، سرطان ممکن است منجر به تجمع مایع در فضای بین اندام‌های‌شکمی (آسیت) شود. این اتفاق می‌تواند به دلیل درگیری سرطان در پرده صفاق (پریتونئوم) یا انسدادجریان‌لنفاوی توسط تومور رخ دهد. ورم شکم اغلب با سایر علائم مانند سیری زودرس و کاهش اشتها همراه است. بیمار ممکن است متوجه شود که لباس‌ها در ناحیه کمر برایش تنگ شده‌اند یا کمربندش را باید شل کند. در معاینه پزشک نیز ممکن است شکم متسع و حاوی مایع تشخیص داده شود. این علامت معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر بیماری بروز می‌کند و نشان‌دهنده گسترش موضعی بیماری است. احساس نفخ مداوم که با تغییر رژیم غذایی بهبود نمی‌یابد، باید مورد بررسی قرار گیرد.

8. خستگی و ضعف

خستگی مرتبط با سرطان، یک خستگی‌عمیق، فلج‌کننده و غیرقابل توضیح است. این خستگی با خواب یا استراحت معمولی برطرف نمی‌شود و می‌تواند حتی در ابتدای روز و پس از بیداری نیز وجود داشته باشد. چندین عامل دست به دست هم می‌دهند تا این خستگی‌شدید را ایجاد کنند. شایع‌ترین‌علت، کم‌خونی ناشی از خونریزی‌مزمن و میکروسکوپی از سطح تومور است که منجر به کاهش توانایی خون در حمل اکسیژن می‌گردد. علاوه بر این، سوءتغذیه و کاهش دریافت کالری و پروتئین، بدن را از سوخت لازم محروم می‌سازد. همچنین، خود بیماری سرطان، مقادیر زیادی از انرژی بدن را مصرف می‌کند. این خستگی می‌تواند آنقدر شدید باشد که انجام ساده‌ترین کارهای روزمره مانند حمام کردن یا خرید را برای فرد غیرممکن سازد. متأسفانه، این علامت اغلب به کهولت‌سن، افسردگی یا کارزیاد نسبت داده می‌شود. درک این نکته که خستگی‌پایدار و ناتوان‌کننده یک علامت‌پزشکی جدی است، گام اول برای تشخیص بیماری‌زمینه‌ای محسوب می‌شود.

9. کم‌خونی (فقر آهن)

کم‌خونی فقر آهن در سرطان معده یک یافته آزمایشگاهی بسیار شایع و گاهی اولین سرنخ تشخیصی است. تومور‌معده تمایل به خونریزی آهسته و مزمن از سطح خود دارد. این خونریزی اغلب آنقدر کم است که با چشم غیرمسلح در مدفوع دیده نمی‌شود (خون مخفی) اما به مرور زمان ذخایر‌آهن بدن را تخلیه می‌کند. بدون آهن کافی، مغز‌استخوان نمی‌تواند هموگلوبین سالم بسازد. در نتیجه، فرد دچار کم‌خونی می‌شود. علائم کم‌خونی شامل رنگ‌پریدگی پوست و مخاط، خستگی‌مفرط، ضعف، تنگی‌نفس به ویژه هنگام فعالیت، سرگیجه و تپش‌قلب است. پزشک ممکن است در یک آزمایش معمول خون، به طور اتفاقی این کم‌خونی را کشف کند. این یافته، به ویژه در مردان میانسال و زنان‌یائسه، یک پرچم قرمز بزرگ محسوب می‌شود. کم‌خونی فقر آهن در این گروه‌ها، تا زمانی که خلافش ثابت نشده، باید شک به خونریزی مزمن از دستگاه گوارش فوقانی مانند معده را برانگیزد و پیگیری شود.

10. وجود خون در استفراغ (هماتمزیس)

استفراغ خونی یک علامت جدی، هشداردهنده و اغلب نشان‌دهنده پیشرفت بیماری است. خون در استفراغ ممکن است به دو شکل دیده شود: یا قرمز روشن و تازه است که نشان از خونریزی فعال و سریع دارد، یا شبیه “تفاله‌قهوه” به نظر می‌رسد که به دلیل ماندن خون در معده و هضم جزئی توسط اسید معده است. این حالت نشان‌دهنده خونریزی از یک منبع در معده یا مری است که در سرطان معده، اغلب ناشی از زخم‌شدن یا فرسایش خود تومور است. حجم خونریزی می‌تواند از کم تا بسیار زیاد و تهدیدکننده زندگی متغیر باشد. این وضعیت یک فوریت‌پزشکی‌مطلق محسوب می‌شود. بیمار ممکن است علاوه بر استفراغ‌خونی، علائم کم‌خونی حاد مانند سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، تعریق سرد و حتی کاهش سطح هوشیاری را تجربه کند. استفراغ خونی نیاز به بستری‌فوری در بیمارستان، تثبیت وضعیت بیمار و انجام آندوسکوپی اورژانسی برای تشخیص منبع خونریزی و در صورت امکان، توقف آن دارد.

11. مدفوع سیاه قیری (ملنا) یا خون آشکار

مدفوع سیاه، قیری، بدبو و چسبنده (ملنا) یکی از کلاسیک‌ترین علائم خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی است. وقتی خون از معده یا دوازدهه وارد روده می‌شود، در مسیر طولانی خود در روده‌ها تحت تأثیر آنزیم‌ها و باکتری‌ها قرار گرفته و رنگ آن به سیاه تغییر می‌یابد. گاهی اوقات، در صورتی که خونریزی از ناحیه پایین‌تر یا با حجم زیاد باشد، ممکن است خون قرمز روشن یا لخته خون در مدفوع نیز دیده شود. علت این خونریزی، فرسایش عروق خونی توسط تومور است. حتی در غیاب ملنا، آزمایش “خون مخفی در مدفوع” می‌تواند وجود خون میکروسکوپی را تشخیص دهد. ملنا یک علامت بسیار مهم است که به ندرت با شرایط کاملاً خوش‌خیم توضیح داده می‌شود. مشاهده آن، به ویژه در چارچوب سرطان معده در افراد میانسال و سالمند، ضرورت انجام آندوسکوپی فوقانی را در اسرع وقت ایجاب می‌کند. این بررسی بزی و برنامه‌ریزی درمان ضروری است.