آرتروز ستون فقرات در افراد میانسال و سالمند

آرتروز ستون فقرات در افراد میانسال و سالمند یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تخریبی مفاصل است. این بیماری به تدریج و با افزایش سن پیشرفت می‌کند. آرتروز ستون فقرات در افراد میانسال و سالمند معمولاً ناشی از ساییدگی غضروف بین مهره‌ها است.

علائم این بیماری شامل درد مزمن کمر، خشکی صبحگاهی و محدودیت حرکتی است. آرتروز ستون فقرات در افراد میانسال و سالمند اغلب هنگام فعالیت‌های روزمره تشدید می‌شود. بسیاری از بیماران هنگام خم شدن یا چرخش کمر درد دارند. این درد معمولاً با استراحت موقتاً بهبود می‌یابد.

عوامل مختلفی در ایجاد آرتروز ستون فقرات در افراد میانسال و سالمند نقش دارند. افزایش سن، وزن بالا، حرکات تکراری و سابقه آسیب از مهم‌ترین علل هستند. تشخیص به موقع این بیماری از پیشرفت سریع آن جلوگیری می‌کند.

درمان شامل روش‌های دارویی و غیردارویی است. ورزش‌های اصلاحی، کاهش وزن و فیزیوتراپی معمولاً اولین قدم درمانی هستند. در موارد پیشرفته، تزریق یا جراحی ممکن است ضروری شود. آگاهی از علائم و مراجعه زودهنگام به پزشک اهمیت زیادی دارد.

درد مزمن در ناحیه کمر یا گردن

آرتروز ستون فقرات اغلب با دردهای مداوم در ناحیه کمر یا گردن خود را نشان می‌دهد. این درد معمولاً عمیق و گنگ است. بیماران آن را شبیه به یک فشار ثابت توصیف می‌کنند. حرکت دادن ناحیه آسیب دیده درد را تشدید می‌کند. بسیاری از افراد پس از بیدار شدن از خواب احساس ناراحتی بیشتری دارند. این حالت به دلیل کاهش جریان خون در طول شب ایجاد می‌شود. با گرم شدن بدن و انجام حرکات سبک، درد کمی کاهش می‌یابد. اما فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام یا خم شدن، ناراحتی را بازمی‌گرداند. برخی بیماران متوجه می‌شوند دردشان در هوای سرد یا مرطوب بدتر می‌شود. این درد مزمن گاهی زندگی روزمره را مختل می‌کند. کارهای ساده مانند ایستادن طولانی یا بالا رفتن از پله‌ها به چالش تبدیل می‌شوند. بسیاری از مبتلایان برای کاهش درد به مسکن‌ها متوسل می‌شوند. اما مصرف طولانی مدت داروهای مسکن می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. فیزیوتراپی و ورزش‌های مناسب اغلب کمک کننده‌تر هستند. تقویت عضلات اطراف ستون فقرات فشار روی مفاصل را کم می‌کند.

خشکی و کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات

خشکی مفاصل از نشانه‌های بارز آرتروز ستون فقرات است. بسیاری از بیماران صبح‌ها با احساس سفتی در کمر یا گردن بیدار می‌شوند. این حالت ممکن است ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد. با حرکت دادن آرام بدن، خشکی به تدریج کاهش می‌یابد. اما مفاصل آسیب دیده دیگر مانند قبل انعطاف پذیر نیستند. خم شدن به جلو یا عقب با محدودیت همراه است. برخی افراد نمی‌توانند به راحتی سرشان را بچرخانند. این کاهش دامنه حرکتی انجام فعالیت‌های روزانه را سخت می‌کند. مثلاً نگاه کردن به عقب هنگام رانندگی یا برداشتن چیزی از کف زمین مشکل می‌شود. خشکی مفاصل اغلب پس از دوره‌های استراحت طولانی بیشتر می‌شود. نشستن طولانی مدت روی صندلی یا دراز کشیدن می‌تواند علائم را تشدید کند. حرکات کششی ملایم به کاهش این خشکی کمک می‌کنند. آب درمانی و شنا نیز برای بهبود انعطاف‌پذیری مفید هستند. پزشکان معمولاً تمرینات خاصی را برای حفظ تحرک مفاصل توصیه می‌کنند.

درد تیرکشنده به پاها یا بازوها

وقتی آرتروز به ریشه‌های عصبی فشار وارد کند، درد به اندام‌ها انتشار می‌یابد. این دردها معمولاً تیز و شبیه به برق گرفتگی هستند. در مشکلات ناحیه کمر، درد به باسن، ران و ساق پا تیر می‌کشد. اگر گردن درگیر باشد، درد به شانه‌ها، بازوها و حتی انگشتان دست می‌رسد. افراد اغلب این درد را با سوزن سوزن شدن همراه توصیف می‌کنند. سرفه کردن، عطسه یا زور زدن می‌تواند درد را تشدید کند. برخی بیماران در طول شب درد بیشتری احساس می‌کنند. این حالت به دلیل فشار مضاعف روی اعصاب هنگام دراز کشیدن ایجاد می‌شود. تغییر وضعیت خواب گاهی کمک کننده است. استفاده از بالش مناسب زیر گردن یا بین زانوها فشار را کاهش می‌دهد. در موارد شدید، ضعف عضلانی در اندام‌ها ظاهر می‌شود. این علامت نشان دهنده آسیب جدی به عصب است و نیاز به توجه فوری دارد. تزریق استروئید اپیدورال یا جراحی در چنین مواردی ممکن است ضروری باشد.

سوزش یا گزگز در اندام‌ها

سوزن سوزن شدن یا گزگز از علائم شایع فشار روی اعصاب است. بیماران این احساس را شبیه به راه رفتن مورچه روی پوست توصیف می‌کنند. این حالت بیشتر در دست‌ها یا پاها ظاهر می‌شود. گاهی بی‌حسی موضعی نیز همراه با گزگز وجود دارد. این علائم معمولاً موقتی هستند اما می‌توانند مزمن شوند. نشستن یا ایستادن در وضعیت‌های نامناسب علائم را بدتر می‌کند. برخی افراد متوجه می‌شوند با خم کردن گردن یا کمر، گزگز افزایش می‌یابد. این حالت نشان می‌دهد عصب تحت فشار قرار گرفته است. ماساژ ملایم ناحیه آسیب دیده گاهی کمک کننده است. اما اگر علائم مداوم باشند، باید به پزشک مراجعه کرد. گزگز طولانی مدت می‌تواند نشانه آسیب عصبی دائمی باشد. پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند نوار عصب و عضله را تجویز کند. ویتامین‌های گروه ب به خصوص ب۱۲ در بهبود علائم عصبی موثر هستند.

ضعف عضلانی

ضعف عضلات از عوارض دیررس آرتروز ستون فقرات است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که اعصاب حرکتی تحت فشار قرار بگیرند. بیماران ممکن است در گرفتن اشیا یا باز کردن درب شیشه مشکل داشته باشند. در پاها، ضعف عضلانی خود را به صورت زمین خوردن مکرر نشان می‌دهد. بالا آوردن پا هنگام راه رفتن سخت می‌شود. برخی افراد احساس می‌کنند پاهایشان سنگین شده است. این ضعف معمولاً پیشرونده است و به تدریج بدتر می‌شود. فیزیوتراپی زودهنگام می‌تواند از تحلیل بیشتر عضلات جلوگیری کند. تمرینات مقاومتی تحت نظر متخصص به حفظ قدرت عضلات کمک می‌کنند. در موارد شدید، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر ضروری می‌شود. ضعف عضلانی درمان نشده می‌تواند منجر به ناتوانی دائمی شود.

اختلال در راه رفتن یا تعادل

آرتروز پیشرفته ستون فقرات می‌تواند بر تعادل تاثیر بگذارد. بیماران اغلب احساس ناپایداری می‌کنند. قدم‌ها کوتاه و نامطمئن می‌شوند. برخی افراد برای جلوگیری از زمین خوردن به دیوار تکیه می‌دهند. این مشکلات به دلیل ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شوند. خشکی مفاصل، ضعف عضلانی و اختلال در حس عمقی همه نقش دارند. کاهش فضای کانال نخاعی نیز می‌تواند این علائم را تشدید کند. راه رفتن روی سطوح ناهموار به چالشی بزرگ تبدیل می‌شود. بسیاری از سالمندان به دلیل ترس از افتادن، فعالیت‌های خود را محدود می‌کنند. این کاهش تحرک به نوبه خود بیماری را بدتر می‌کند. استفاده از کفش‌های مناسب با کف ضد لغزش کمک کننده است. نصب نرده‌های کمکی در راه پله‌ها و حمام نیز ایمنی را افزایش می‌دهد.

کاهش تدریجی قد

بسیاری از مبتلایان به آرتروز ستون فقرات متوجه کوتاه شدن قد می‌شوند. این حالت به دلیل فشردگی مهره‌ها ایجاد می‌شود. غضروف‌های فرسوده دیگر نمی‌توانند نقش ضربه‌گیر را ایفا کنند. فشار مداوم باعث می‌شود مهره‌ها به هم نزدیک شوند. شکستگی‌های کوچک در مهره‌های پوک نیز به این مشکل دامن می‌زنند. کاهش قد معمولاً تدریجی و در طی سال‌ها اتفاق می‌افتد. برخی افراد متوجه می‌شوند لباس‌هایشان بلندتر از قبل به نظر می‌رسد. قوز پشت نیز ممکن است ایجاد شود. این تغییرات نه تنها بر ظاهر فرد تاثیر می‌گذارند، بلکه بر عملکرد ریه‌ها هم اثر منفی دارند. تمرینات وضعیت دهی و تقویت عضلات پشت می‌توانند به حفظ قامت کمک کنند. مصرف کافی کلسیم و ویتامین D نیز برای پیشگیری از پوکی استخوان ضروری است.

صدا دادن مفاصل (کریپتوس) هنگام حرکت

صدای تق تق یا سایش مفاصل از علائم شایع آرتروز است. این صداها هنگام خم شدن یا چرخاندن کمر شنیده می‌شوند. آنها به دلیل سایش سطوح ناهموار مفاصل ایجاد می‌شوند. غضروف فرسوده دیگر سطح صافی ندارد. وقتی دو سطح خشن روی هم حرکت می‌کنند، صدا تولید می‌شود. گاهی این صداها با احساس خراشیدگی همراه هستند. برخی بیماران از این صداها نگران می‌شوند. اما معمولاً نشانه خطرناکی نیستند. صدا دادن مفاصل بدون درد نیاز به درمان خاصی ندارد. اما اگر همراه با درد یا تورم باشد، باید بررسی شود. تزریق ژل‌های لغزنده کننده به داخل مفاصل گاهی کمک کننده است. حفظ وزن مناسب فشار روی مفاصل را کاهش می‌دهد.

اسپاسم عضلات اطراف ستون فقرات

گرفتگی‌های عضلانی از مشکلات شایع همراه آرتروز هستند. عضلات اطراف مفاصل آسیب دیده سعی می‌کنند از آنها محافظت کنند. این انقباضات مداوم منجر به اسپاسم می‌شود. اسپاسم‌ها معمولاً ناگهانی و بسیار دردناک هستند. لمس ناحیه آسیب دیده سفت و برآمده احساس می‌شود. این حالت ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. گرم کردن ناحیه به آرامش عضلات کمک می‌کند. ماساژ ملایم نیز می‌تواند مفید باشد. اما فشار زیاد ممکن است اسپاسم را تشدید کند. کمبود منیزیم و پتاسیم می‌تواند این مشکل را بدتر کند. مصرف مواد غذایی سرشار از این مواد معدنی توصیه می‌شود. در موارد شدید، پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی تجویز کند.

افزایش درد با فعالیت و بهبود نسبی با استراحت

الگوی درد در آرتروز ستون فقرات معمولاً قابل پیش‌بینی است. فعالیت‌های روزانه مانند ایستادن، راه رفتن یا بلند کردن اشیا درد را تشدید می‌کنند. این دردها معمولاً در پایان روز به اوج خود می‌رسند. استراحت کوتاه مدت اغلب باعث تسکین نسبی می‌شود. اما استراحت طولانی مدت خود می‌تواند باعث خشکی مفاصل شود. بسیاری از بیماران متوجه می‌شوند فعالیت‌های ملایم بهتر از بی‌حرکتی کامل است. شنا و پیاده‌روی در آب از بهترین ورزش‌ها برای این بیماران هستند. آنها مفاصل را بدون فشار زیاد حرکت می‌دهند. تنظیم فعالیت‌ها و استراحت‌های متناوب مهم است. انجام کارها در وضعیت‌های صحیح نیز فشار روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد. استفاده از وسایل کمکی مانند بریس‌های کمری گاهی لازم می‌شود.

آرتروز ستون فقرات یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی-عضلانی در سنین میانسالی و سالمندی است. این بیماری با تخریب پیشرونده غضروف مفاصل بین مهره‌ای ایجاد می‌شود. تشخیص به موقع این عارضه اهمیت زیادی در کنترل عوارض و بهبود کیفیت زندگی دارد.

پزشکان از روش‌های مختلفی برای تشخیص آرتروز ستون فقرات استفاده می‌کنند. معاینه فیزیکی اولین گام است. پزشک دامنه حرکتی مفاصل را بررسی می‌کند. او به دنبال نقاط حساس و محدودیت‌های حرکتی می‌گردد. تست‌های عصبی کمک می‌کنند فشار روی ریشه‌های عصبی را ارزیابی کنند.

تصویربرداری نقش کلیدی در تشخیص دارد. رادیوگرافی ساده تغییرات استخوانی را نشان می‌دهد. ام‌آرآی جزئیات آسیب به دیسک‌ها و اعصاب را مشخص می‌کند. سی‌تی اسکن برای بررسی دقیق‌تر تغییرات استخوانی کاربرد دارد. در برخی موارد، پزشک از تزریق‌های تشخیصی استفاده می‌کند.

آزمایش‌های خون کمک می‌کنند بیماری‌های مشابه مانند روماتیسم مفصلی رد شوند. اسکن استخوان در موارد خاصی مانند پوکی استخوان شدید مفید است. ترکیب این روش‌ها به پزشک امکان می‌دهد تشخیص دقیقی ارائه دهد. تشخیص صحیح پایه‌ریزی برنامه درمانی مناسب است.

تشخیص زودهنگام آرتروز ستون فقرات از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. این کار به بیماران کمک می‌کند زندگی فعال‌تری داشته باشند. با تشخیص درست، می‌توان درد را کنترل کرد و از عوارض جدی پیشگیری نمود.

معاینه فیزیکی توسط پزشک

پزشک ابتدا با دقت به صحبت‌های بیمار گوش می‌دهد. او درباره نوع درد، محل دقیق آن و مدت زمان شروع علائم سؤال می‌پرسد. سپس بیمار را روی تخت معاینه می‌خواباند. پزشک با دستان خود نقاط مختلف ستون فقرات را لمس می‌کند. او به دنبال نقاط حساس یا برجستگی‌های غیرعادی می‌گردد. پزشک از بیمار می‌خواهد حرکات مختلفی انجام دهد. خم شدن به جلو، عقب و طرفین اطلاعات ارزشمندی می‌دهد. گاهی پزشک با ضربه‌های ملایم رفلکس‌های عصبی را بررسی می‌کند. این معاینه حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. پزشک در حین معاینه به صدای مفاصل توجه می‌کند. خشکی یا محدودیت حرکتی نشانه‌های مهمی هستند. معاینه فیزیکی بدون درد است اما ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. نتایج این معاینه راهنمای خوبی برای تصمیم‌گیری درباره آزمایش‌های بعدی است.

تست‌های حرکتی و بررسی دامنه حرکتی مفاصل

پزشک از بیمار می‌خواهد حرکات خاصی انجام دهد. این تست‌ها ساده اما بسیار مفید هستند. ابتدا بیمار باید تا حد امکان به جلو خم شود. پزشک فاصله بین انگشتان و زمین را اندازه می‌گیرد. سپس بیمار به عقب خم می‌شود. چرخش به طرفین نیز بررسی می‌شود. برای گردن، حرکات چرخشی و خم شدن به طرفین تست می‌شود. پزشک به محدودیت‌های حرکتی توجه ویژه‌ای دارد. گاهی از گونیامتر برای اندازه‌گیری دقیق زوایای حرکتی استفاده می‌کنند. این تست‌ها دردناک نیستند اما ممکن است کمی ناراحتی ایجاد کنند. نتایج نشان می‌دهد کدام بخش‌های ستون فقرات مشکل دارند. کاهش دامنه حرکتی معمولاً نشانه پیشرفت بیماری است. این تست‌ها در ویزیت‌های پیگیری برای سنجش پیشرفت درمان تکرار می‌شوند.

تصویربرداری اشعه ایکس (رادیوگرافی)

رادیوگرافی ساده اولین روش تصویربرداری است. این روش سریع، کم‌هزینه و در دسترس است. بیمار باید روی تخت مخصوص دراز بکشد. تکنسین از زوایای مختلف از ستون فقرات عکس می‌گیرد. اشعه ایکس تغییرات استخوانی را به خوبی نشان می‌دهد. کاهش فضای بین مهره‌ها، خارهای استخوانی و تغییر شکل مهره‌ها قابل مشاهده هستند. این روش درد ندارد و فقط چند دقیقه طول می‌کشد. گاهی از بیمار می‌خواهند در حالت‌های خاصی بایستد. تصاویر گرفته شده توسط رادیولوژیست تفسیر می‌شوند. رادیوگرافی برای پیگیری پیشرفت بیماری نیز استفاده می‌شود. البته این روش آسیب به بافت‌های نرم مانند دیسک‌ها را به خوبی نشان نمی‌دهد. برای اطلاعات بیشتر معمولاً به ام‌آرآی یا سی‌تی اسکن نیاز است.

ام‌آرآی (MRI)

ام‌آرآی دقیق‌ترین روش برای بررسی ستون فقرات است. این روش از میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند. بیمار باید حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بی‌حرکت داخل دستگاه بماند. دستگاه صدای بلندی تولید می‌کند. ام‌آرآی تصاویر سه‌بعدی با جزئیات عالی ارائه می‌دهد. این روش آسیب به دیسک‌ها، فشار روی اعصاب و التهاب را نشان می‌دهد. پزشک می‌تواند دقیقاً محل فشار روی نخاع یا ریشه‌های عصبی را ببیند. برای بیماران با پیس‌میکر یا ایمپلنت‌های فلزی این روش مناسب نیست. گاهی از ماده حاجب برای وضوح بیشتر استفاده می‌کنند. نتایج ام‌آرآی کمک بزرگی به برنامه‌ریزی درمان می‌کند. این روش بدون درد است اما ممکن است برای برخی افراد استرس‌زا باشد.

سی‌تی اسکن (CT Scan)

سی‌تی اسکن ترکیبی از اشعه ایکس و کامپیوتر است. این روش تصاویر مقطعی دقیق از ستون فقرات ارائه می‌دهد. بیمار روی تخت متحرک دراز می‌کشد. دستگاه به دور بیمار می‌چرخد و تصاویر متعددی می‌گیرد. هر اسکن فقط چند دقیقه طول می‌کشد. سی‌تی اسکن جزئیات استخوان‌ها را بهتر از ام‌آرآی نشان می‌دهد. این روش برای بررسی شکستگی‌های کوچک یا تغییرات استخوانی عالی است. گاهی از ماده حاجب برای مشاهده بهتر ساختارها استفاده می‌کنند. سی‌تی اسکن سریع‌تر و ارزان‌تر از ام‌آرآی است. البته مقدار اشعه آن بیشتر از رادیوگرافی ساده است. پزشکان معمولاً این روش را برای موارد پیچیده یا قبل از جراحی توصیه می‌کنند.

تست‌های عصبی (مانند نوار عصب و عضله – EMG/NCV)

این تست‌ها عملکرد اعصاب را بررسی می‌کنند. نوار عصب و عضله از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول، تکنسین الکترودهای کوچکی روی پوست می‌چسباند. سپس اعصاب با شوک‌های کوچک تحریک می‌شوند. این بخش سرعت هدایت عصبی را اندازه می‌گیرد. بخش دوم با سوزن‌های ظریف انجام می‌شود. پزشک سوزن‌ها را در عضلات مختلف فرو می‌کند. این کار فعالیت الکتریکی عضلات را ثبت می‌کند. تست کمی ناراحت کننده است اما اطلاعات ارزشمندی می‌دهد. این روش نشان می‌دهد آیا اعصاب تحت فشار هستند یا نه. همچنین میزان آسیب عصبی را مشخص می‌کند. نتایج به پزشک کمک می‌کند بین آرتروز و سایر بیماری‌های عصبی تفاوت قائل شود. این تست معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.

آزمایش خون برای رد سایر بیماری‌ها

آرتروز ستون فقرات گاهی علائمی شبیه سایر بیماری‌ها دارد. آزمایش خون کمک می‌کند این موارد رد شوند. پزشک معمولاً چند آزمایش مختلف درخواست می‌کند. آزمایش CRP و ESR التهاب را نشان می‌دهند. فاکتور روماتوئید برای بررسی آرتریت روماتوئید است. آزمایش اسید اوریک نقرس را تشخیص می‌دهد. آزمایش‌های کلسیم و ویتامین D سلامت استخوان‌ها را بررسی می‌کنند. نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود. جواب آزمایشات معمولاً چند روز طول می‌کشد. این آزمایش‌ها درد کمی دارند. نتایج طبیعی کمک می‌کنند تشخیص آرتروز تأیید شود. اگر نتایج غیرعادی باشد، پزشک آزمایشات تکمیلی درخواست می‌کند. این روش ساده اما بسیار مفید است.

تزریق تشخیصی (بلوک عصبی)

این روش هم جنبه تشخیصی و هم درمانی دارد. پزشک ابتدا ناحیه مورد نظر را بی‌حس می‌کند. سپس با کمک فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده) سوزن را هدایت می‌کند. داروی بی‌حسی به اعصاب خاصی تزریق می‌شود. اگر درد بیمار کاهش یابد، منبع درد شناسایی شده است. این روش حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. بیمار باید پس از تزریق حرکات معمول را انجام دهد. اثر بی‌حسی چند ساعت طول می‌کشد. این روش تهاجمی اما بسیار دقیق است. عوارض آن نادر و معمولاً خفیف هستند. پزشکان از این روش برای برنامه‌ریزی درمان‌های هدفمند استفاده می‌کنند. نتایج به تصمیم‌گیری درباره نیاز به جراحی کمک می‌کنند.

بررسی سابقه پزشکی و علائم بیمار

پزشک با دقت به شرح حال بیمار گوش می‌دهد. او درباره شغل، فعالیت‌های روزانه و سابقه آسیب‌ها سؤال می‌پرسد. مدت زمان شروع درد، شدت آن و عوامل تشدید کننده مهم هستند. پزشک به الگوی درد توجه ویژه‌ای دارد. دردهای مکانیکی معمولاً با حرکت بدتر می‌شوند. دردهای التهابی شب‌ها و صبح‌ها شدیدتر هستند. سابقه خانوادگی آرتروز نیز اهمیت دارد. پزشک داروهای مصرفی و بیماری‌های زمینه‌ای را بررسی می‌کند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تشخیص دقیق‌تری بدهد. گاهی با همین اطلاعات ساده می‌توان به تشخیص رسید. این مرحله اساس تمام مراحل بعدی تشخیص است. پزشکان باتجربه از همین گفتگوی ساده اطلاعات زیادی کسب می‌کنند.

اسکن استخوان (در موارد مشکوک به پوکی استخوان)

اسکن استخوان برای بررسی تراکم استخوان استفاده می‌شود. این روش به ویژه برای سالمندان اهمیت دارد. بیمار مقدار کمی ماده ردیاب دریافت می‌کند. سپس باید چند ساعت صبر کند. بعد با دستگاه مخصوص از استخوان‌ها عکس گرفته می‌شود. نواحی با فعالیت متابولیک بالا در تصاویر مشخص می‌شوند. این روش شکستگی‌های فشاری کوچک را نشان می‌دهد. همچنین به تشخیص پوکی استخوان شدید کمک می‌کند. اسکن استخوان حدود یک ساعت طول می‌کشد. این روش برای بررسی انتشار سرطان به استخوان‌ها نیز استفاده می‌شود. عوارض آن بسیار نادر هستند. پزشک با توجه به نتایج، درمان مناسب را پیشنهاد می‌دهد. این روش مکمل خوبی برای سایر تصویربرداری‌ها است.

داروهای مسکن و ضدالتهاب (NSAIDs)

پزشکان اغلب داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را برای آرتروز ستون فقرات تجویز می‌کنند. این داروها هم درد را کاهش می‌دهند و هم التهاب را کنترل می‌کنند. ایبوپروفن و ناپروکسن از رایج‌ترین انواع این داروها هستند. بیماران معمولاً پس از 30 تا 60 دقیقه اثر دارو را احساس می‌کنند. مصرف کوتاه مدت این داروها عوارض کمی دارد اما استفاده طولانی مدت ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد کند. پزشکان اغلب همراه با این داروها، داروهای محافظ معده نیز تجویز می‌کنند. افراد با مشکلات کلیوی یا فشار خون بالا باید با احتیاط از این داروها استفاده کنند. فرم‌های موضعی این داروها مانند ژل‌ها برای دردهای موضعی گزینه بهتری هستند. اثر بخشی این داروها در افراد مختلف متفاوت است. بهتر است بیماران همزمان با مصرف این داروها از سایر روش‌های درمانی نیز استفاده کنند. پزشک دوز مناسب را بر اساس شرایط بیمار تعیین می‌کند.

تزریق استروئید اپیدورال

تزریق استروئید اپیدورال برای دردهای شدید و منتشر شونده به پاها بسیار موثر است. پزشک با استفاده از فلوروسکوپی، دارو را دقیقاً به ناحیه ملتهب تزریق می‌کند. کورتیکواستروئیدها التهاب را به سرعت کاهش می‌دهند. بیماران معمولاً پس از 48 تا 72 ساعت بهبودی را احساس می‌کنند. اثر این تزریق ممکن است چند هفته تا چند ماه باقی بماند. در سال نباید بیش از 3 تا 4 بار این تزریق را تکرار کرد. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و موقتی مانند سردرد یا افزایش موقت درد هستند. این روش در کلینیک یا مطب انجام می‌شود و نیاز به بستری ندارد. تزریق اپیدورال زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های دیگر پاسخ مناسبی نداده باشند. انجام این کار حتماً باید توسط متخصص درد یا ارتوپد صورت گیرد. این روش برای بسیاری از بیماران تسکین قابل توجهی ایجاد می‌کند.

تزریق ژل‌های لغزنده‌کننده مفاصل

تزریق اسید هیالورونیک به مفاصل بین مهره‌ای روشی نوین برای درمان آرتروز است. این ماده به طور طبیعی در مایع مفصلی وجود دارد. تزریق آن اصطکاک بین سطوح مفصلی را کاهش می‌دهد. معمولاً نیاز به 3 تا 5 جلسه تزریق با فواصل یک هفته وجود دارد. اثرات درمانی پس از چند هفته ظاهر می‌شوند. این روش بیشتر برای مفاصل فاست ستون فقرات کاربرد دارد. عوارض جانبی آن بسیار نادر و معمولاً محدود به درد موضعی هستند. این درمان برای مراحل اولیه تا متوسط آرتروز بسیار مناسب است. در موارد پیشرفته ممکن است اثر کمتری داشته باشد. هزینه این درمان معمولاً بالاتر از سایر روش‌هاست اما نتایج مطلوبی دارد. بیماران معمولاً پس از تکمیل دوره درمان، بهبود قابل توجهی در تحرک خود احساس می‌کنند. این روش نیاز به تخصص و دقت بالایی دارد.

فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی

فیزیوتراپی بخش اساسی درمان آرتروز ستون فقرات است. جلسات معمولاً 2 تا 3 بار در هفته برگزار می‌شوند. فیزیوتراپیست ابتدا ارزیابی کامل از وضعیت بیمار انجام می‌دهد. برنامه درمانی شامل تمرینات تقویتی برای عضلات مرکزی بدن است. حرکات کششی انعطاف‌پذیری ستون فقرات را بهبود می‌بخشند. درمانگر ممکن است از دستگاه‌های الکتروتراپی مانند اولتراسوند استفاده کند. تحریک الکتریکی عصب (TENS) نیز برای کاهش درد به کار می‌رود. فیزیوتراپی هم درد را کاهش می‌دهد و هم از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. بیماران باید تمرینات را در خانه نیز ادامه دهند. معمولاً پس از 4 تا 6 هفته اثرات قابل توجهی مشاهده می‌شود. این روش بدون عوارض جانبی و برای تمام سنین مناسب است. نتایج فیزیوتراپی در بلندمدت بسیار رضایت‌بخش هستند.

ماساژ درمانی و طب سوزنی

ماساژ درمانی به شل شدن عضلات سفت شده اطراف ستون فقرات کمک می‌کند. این روش جریان خون را در ناحیه افزایش می‌دهد. جلسات معمولاً هفته‌ای 1 تا 2 بار و هر بار 30 تا 45 دقیقه است. ماساژ بافت‌های عمیق برای آزادسازی نقاط ماشه‌ای موثر است. طب سوزنی نیز با تحریک ترشح اندورفین درد را کاهش می‌دهد. سوزن‌های بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن قرار داده می‌شوند. یک دوره درمان معمولاً شامل 10 تا 12 جلسه است. این روش‌ها مکمل خوبی برای درمان‌های اصلی محسوب می‌شوند. اثر بخشی آنها در افراد مختلف متفاوت است. انجام آنها توسط متخصصان مجرب ضروری است. این روش‌ها معمولاً عوارض جانبی ندارند. هزینه آنها ممکن است تحت پوشش بیمه نباشد اما بسیاری از بیماران نتایج مطلوبی گزارش می‌کنند.

آب‌درمانی و ورزش در آب

آب‌درمانی یکی از بهترین روش‌ها برای بیماران آرتروزی است. شناوری آب فشار روی مفاصل را کاهش می‌دهد. دمای گرم آب به شل شدن عضلات کمک می‌کند. تمرینات در آب مقاومت ملایمی ایجاد می‌کنند. این روش برای افراد مسن و کسانی که درد شدید دارند بسیار مناسب است. جلسات معمولاً 2 تا 3 بار در هفته برگزار می‌شوند. هر جلسه 30 تا 45 دقیقه طول می‌کشد. ورزش در آب دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشد. این روش بدون خطر آسیب دیدگی است. بسیاری از استخرها کلاس‌های ویژه آب‌درمانی دارند. بیماران پس از چند جلسه بهبود قابل توجهی احساس می‌کنند. آب‌درمانی هم جنبه درمانی دارد و هم پیشگیرانه. این روش برای تمام سنین و سطوح آمادگی جسمانی مناسب است.

استفاده از بریس‌های حمایتی

بریس‌های ستون فقرات برای حمایت از ناحیه آسیب دیده طراحی شده‌اند. آنها حرکت‌های اضافی را محدود می‌کنند. این کار به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. بریس‌ها در اندازه‌ها و طرح‌های مختلف موجود هستند. پزشک یا فیزیوتراپیست نوع مناسب را توصیه می‌کند. استفاده مداوم از بریس ممکن است باعث ضعف عضلات شود. بنابراین فقط در مواقع ضروری باید از آنها استفاده کرد. بریس‌های مدرن سبک و قابل تنظیم هستند. بسیاری از آنها زیر لباس قابل پوشیدن هستند. این وسایل برای فعالیت‌های خاص مانند رانندگی طولانی مدت مفیدند. قیمت بریس‌ها بسته به نوع و کیفیت متفاوت است. برخی بیمه‌ها هزینه آنها را پوشش می‌دهند. استفاده صحیح از بریس نتایج خوبی در کنترل درد دارد.

گرما درمانی و سرما درمانی

گرما درمانی عضلات سفت شده را شل می‌کند. این روش جریان خون را در ناحیه افزایش می‌دهد. می‌توان از پدهای گرمایی، حمام گرم یا لامپ‌های مخصوص استفاده کرد. هر بار 15 تا 20 دقیقه کافی است. سرما درمانی التهاب و تورم را کاهش می‌دهد. کیسه یخ یا ژل‌های سرد برای این کار مناسب هستند. بهتر است یخ را مستقیم روی پوست قرار ندهید. سرما درمانی به ویژه پس از فعالیت‌های شدید مفید است. می‌توان این دو روش را به تناوب استفاده کرد. گرما درمانی صبح‌ها برای کاهش خشکی مفاصل عالی است. سرما درمانی شب‌ها قبل از خواب کمک کننده است. این روش‌ها ساده، کم هزینه و بدون عوارض جانبی هستند. بسیاری از بیماران تسکین فوری با این روش‌ها تجربه می‌کنند.