تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند یکی از شایع‌ترین مشکلات ستون فقرات است. این بیماری به تدریج و با افزایش سن ایجاد می‌شود. تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند معمولاً ناشی از تغییرات تخریبی در ستون فقرات است.

علائم این بیماری شامل درد کمر، گزگز و ضعف در پاها است. تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند اغلب هنگام راه رفتن تشدید می‌شود. بسیاری از بیماران هنگام ایستادن یا راه رفتن درد دارند. این درد معمولاً با نشستن یا خم شدن به جلو بهبود می‌یابد.

عوامل مختلفی در ایجاد تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند نقش دارند. آرتروز ستون فقرات، ضخیم شدن رباط‌ها و بیرون زدگی دیسک از مهم‌ترین علل هستند. تشخیص به موقع این بیماری از پیشرفت آن جلوگیری می‌کند.

درمان شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی است. فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب و تزریق اپیدورال معمولاً اولین قدم درمانی هستند. در موارد شدید، جراحی برای کاهش فشار روی نخاع ضروری است. آگاهی از علائم و مراجعه به موقع به پزشک اهمیت زیادی دارد.

 

علل و عوامل ایجاد کننده تنگی کانال نخاعی

 

فرسایش طبیعی ستون فقرات با افزایش سن (دژنراتیو)

ستون فقرات ما همیشه در حال تحمل وزن بدن است. با گذشت سال‌ها، این فشار مداوم باعث ساییدگی می‌شود. دیسک‌های بین مهره‌ای آب خود را از دست می‌دهند. این دیسک‌های خشک شده ارتفاع کمتری پیدا می‌کنند. مفاصل فاست که پشت مهره‌ها قرار دارند، دچار التهاب می‌شوند. غضروف این مفاصل به تدریج از بین می‌رود. استخوان‌ها شروع به ساییده شدن روی هم می‌کنند. بدن برای جبران این ساییدگی، استخوان اضافی تولید می‌کند. این رشد استخوانی فضای کانال نخاعی را کم می‌کند. رباط‌های اطراف ستون فقرات هم ضخیم می‌شوند. این تغییرات تدریجی اما پیوسته اتفاق می‌افتند. معمولاً بعد از ۵۰ سالگی این علائم خود را نشان می‌دهند.

 

آرتروز و تغییرات تخریبی مفاصل فاست

مفاصل فاست مانند لولا بین مهره‌ها عمل می‌کنند. آرتروز این مفاصل دردناک و محدودکننده است. با هر حرکت، سایش بیشتری در این مفاصل ایجاد می‌شود. التهاب ناشی از آرتروز بافت‌های اطراف را تحریک می‌کند. بدن با تولید استخوان اضافی واکنش نشان می‌دهد. این زائده‌های استخوانی به تدریج بزرگ می‌شوند. فضای کانال نخاعی را اشغال می‌کنند. اعصاب نخاعی تحت فشار قرار می‌گیرند. درد و بی‌حسی در پاها ایجاد می‌شود. ایستادن و راه رفتن طولانی درد را تشدید می‌کند. خم شدن به جلو معمولاً درد را کم می‌کند. چون فشار روی مفاصل کاهش می‌یابد.

 

ضخیم شدن رباط های نخاعی (به ویژه لیگامان فلاوم)

لیگامان فلاوم پشت مهره‌ها را به هم متصل می‌کند. با افزایش سن، این رباط کلفت و سفت می‌شود. گاهی تا سه برابر اندازه طبیعی ضخیم می‌شود. این رباط ضخیم شده به داخل کانال نخاعی برجسته می‌شود. فضای موجود برای اعصاب کم می‌شود. حرکات مکرر ستون فقرات این روند را تسریع می‌کند. وضعیت نامناسب بدن در طول سال‌ها تاثیر بدتری دارد. دیابت کنترل نشده هم می‌تواند این مشکل را تشدید کند. در MRI به راحتی این ضخیم شدن دیده می‌شود. گاهی نیاز به تزریق استروئید یا جراحی پیدا می‌کند.

 

فتق دیسک بین مهره ای

دیسک‌های سالم مانند کمک‌فنر عمل می‌کنند. با افزایش سن، دیسک‌ها انعطاف خود را از دست می‌دهند. فشار ناگهانی یا بلند کردن اشتباه اجسام می‌تواند دیسک را پاره کند. ماده ژله‌ای داخل دیسک بیرون می‌زند. این ماده روی ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. درد تیز و شدیدی ایجاد می‌شود. گاهی درد تا پاها تیر می‌کشد. سرفه یا عطسه درد را بدتر می‌کند. استراحت و درمان‌های غیرجراحی معمولاً کمک‌کننده هستند. در موارد شدید ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

 

لغزش مهره ها (اسپوندیلولیستزیس)

در این حالت یک مهره روی مهره پایینی می‌لغزد. این لغزش کانال نخاعی را تنگ می‌کند. دو نوع اصلی دارد: دژنراتیو و ایسمیک. نوع دژنراتیو در سالمندان شایع‌تر است. آرتروز مفاصل فاست مهره را ناپایدار می‌کند. مهره به جلو سر می‌خورد. نوع ایسمیک بیشتر در جوانان ورزشکار دیده می‌شود. شکستگی در قسمت بین مفصلی ایجاد می‌شود. درد کمر و انتشار به پاها از علائم شایع است. درمان بستگی به میزان لغزش دارد. از فیزیوتراپی تا جراحی متغیر است.

 

روش های تشخیص تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

 

معاینه فیزیکی کامل

پزشک ابتدا یک ارزیابی دقیق از بیمار انجام می‌دهد. او درباره سابقه درد، مدت زمان شروع و عوامل تشدیدکننده سؤال می‌پرسد. معاینه با مشاهده وضعیت قامت و راه رفتن بیمار شروع می‌شود. پزشک دامنه حرکات ستون فقرات را بررسی می‌کند. او به دنبال محدودیت در خم شدن به جلو یا عقب می‌گردد.

حساسیت به لمس در ناحیه کمر ارزیابی می‌شود. پزشک قدرت عضلات پاها را آزمایش می‌کند. رفلکس‌های زانو و مچ پا بررسی می‌شوند. تست بالا آوردن مستقیم پا (SLR) به تشخیص فشار روی ریشه عصبی کمک می‌کند. پزشک حس نواحی مختلف پاها را با لمس ملایم می‌سنجد.

این معاینه حدود 15-20 دقیقه طول می‌کشد. نتایج به پزشک کمک می‌کند تصمیم بگیرد چه آزمایشات تصویربرداری لازم است. معاینه فیزیکی بدون درد و کاملاً ایمن است. هیچ آمادگی خاصی نیاز ندارد. این اولین و مهمترین قدم در تشخیص تنگی کانال نخاعی محسوب می‌شود.

 

تست‌های عصبی

تست‌های عصبی عملکرد سیستم عصبی را ارزیابی می‌کنند. پزشک از چکش مخصوص برای آزمایش رفلکس‌ها استفاده می‌کند. کاهش یا افزایش رفلکس‌ها نشانه مشکل عصبی است. تست راه رفتن روی پاشنه و پنجه قدرت عضلات را نشان می‌دهد.

پزشک حس لمس و درد را در نواحی مختلف پا آزمایش می‌کند. او از سوزن مخصوص برای بررسی حس سطحی استفاده می‌نماید. تست رومبرگ تعادل بیمار را در حالت ایستاده می‌سنجد. این تست‌ها حدود 10 دقیقه زمان می‌برند.

نتایج به تشخیص محل دقیق فشار روی اعصاب کمک می‌کنند. این آزمایشات کاملاً بدون خطر هستند. نیازی به آمادگی قبلی ندارند. پزشک براساس نتایج تصمیم می‌گیرد چه اقدامات بعدی لازم است.

 

رادیوگرافی ساده

رادیوگرافی اولین روش تصویربرداری مورد استفاده است. این روش تغییرات استخوانی را نشان می‌دهد. پزشک به دنبال نشانه‌های آرتروز، استئوفیت یا بی ثباتی مهره‌ها می‌گردد. عکس‌ها از زوایای مختلف گرفته می‌شوند.

انجام رادیوگرافی فقط 5-10 دقیقه طول می‌کشد. بیمار روی تخت مخصوص دراز می‌کشد. تکنسین از بیمار می‌خواهد نفس خود را حبس کند. این کار از تاری تصویر جلوگیری می‌کند. رادیوگرافی درد ندارد و غیرتهاجمی است.

محدودیت این روش عدم نمایش بافت‌های نرم است. اما اطلاعات ارزشمندی درباره ساختار استخوانی ارائه می‌دهد. پزشک براساس نتایج تصمیم می‌گیرد آیا نیاز به MRI یا سی‌تی‌اسکن هست یا خیر.

 

ام‌آرآی (MRI)

MRI دقیق‌ترین روش برای بررسی تنگی کانال نخاعی است. این روش تصاویر سه بعدی از نخاع و اعصاب ارائه می‌دهد. پزشک می‌تواند میزان فشار روی اعصاب را دقیقاً مشاهده کند. MRI هم بافت‌های نرم و هم استخوان‌ها را نشان می‌دهد.

انجام MRI حدود 30-45 دقیقه طول می‌کشد. بیمار باید بی‌حرکت روی تخت درون دستگاه دراز بکشد. دستگاه صدای بلندی تولید می‌کند. بعضی مراکز گوشی مخصوص در اختیار بیمار قرار می‌دهند. برای افراد مبتلا به کلستروفوبیا گاهی داروی آرامبخش تجویز می‌شود.

MRI هیچ اشعه مضری ندارد. اما برای افراد با پیس میکر یا برخی ایمپلنت‌های فلزی مناسب نیست. نتایج MRI به پزشک کمک می‌کند بهترین روش درمانی را انتخاب کند.

 

سی‌تی‌اسکن (CT Scan)

سی‌تی‌اسکن جزئیات استخوانی را بهتر از MRI نشان می‌دهد. این روش برای بررسی شکستگی‌ها یا تغییرات استخوانی ایده‌آل است. سی‌تی‌اسکن سریع‌تر از MRI انجام می‌شود. زمان معمول آن حدود 10-15 دقیقه است.

بatient روی تخت متحرک دراز می‌کشد. دستگاه به دور بیمار می‌چرخد و تصاویر مقطعی می‌گیرد. گاهی از ماده حاجب برای بهبود کیفیت تصاویر استفاده می‌شود. این روش کمی اشعه ایکس دارد اما مقدار آن بسیار کم است.

سی‌تی‌اسکن برای بیماران با ایمپلنت‌های فلزی که نمی‌توانند MRI انجام دهند گزینه مناسبی است. پزشک با ترکیب نتایج سی‌تی‌اسکن و معاینه فیزیکی تشخیص دقیق‌تری می‌دهد.

 

میلوگرافی

میلوگرافی روشی تخصصی برای بررسی کانال نخاعی است. پزشک ماده حاجب مخصوصی به فضای اطراف نخاع تزریق می‌کند. سپس با فلوروسکوپی یا سی‌تی‌اسکن تصویربرداری می‌کند. این روش فشار روی اعصاب را به وضوح نشان می‌دهد.

انجام میلوگرافی حدود 30-60 دقیقه زمان می‌برد. بیمار باید چند ساعت قبل ناشتا باشد. پس از تزریق، بیمار تحت نظر گرفته می‌شود. ممکن است سردرد یا تهوع خفیف ایجاد شود. این روش امروزه کمتر استفاده می‌شود و معمولاً فقط در موارد خاص کاربرد دارد.

 

سی‌تی‌میلوگرافی

این روش ترکیبی از میلوگرافی و سی‌تی‌اسکن است. دقت تشخیصی بالاتری نسبت به میلوگرافی معمولی دارد. پزشک پس از تزریق ماده حاجب، سی‌تی‌اسکن انجام می‌دهد. تصاویر سه بعدی دقیقی از کانال نخاعی به دست می‌آید.

سی‌تی‌میلوگرافی برای بیمارانی که نمی‌توانند MRI انجام دهند مفید است. عوارض آن مشابه میلوگرافی معمولی است. نتایج به تصمیم‌گیری برای جراحی کمک زیادی می‌کنند.

 

تست نوار عصب و عضله (EMG/NCV)

این تست عملکرد اعصاب و عضلات را بررسی می‌کند. پزشک سوزن‌های کوچکی در عضلات قرار می‌دهد. دستگاه فعالیت الکتریکی عضلات را ثبت می‌کند. بخش NCV سرعت هدایت عصبی را اندازه‌گیری می‌کند.

انجام تست حدود 30-60 دقیقه طول می‌کشد. ممکن است کمی ناراحت کننده باشد اما قابل تحمل است. این تست آسیب عصبی و محل دقیق آن را مشخص می‌کند. نتایج به افتراق تنگی کانال نخاعی از سایر بیماری‌های عصبی کمک می‌کنند.

 

اسکن استخوان

اسکن استخوان در موارد مشکوک به عفونت یا تومور انجام می‌شود. ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود. پس از 2-3 ساعت تصویربرداری انجام می‌شود. مناطق با فعالیت متابولیک بالا در تصاویر مشخص می‌شوند.

این روش کل بدن را بررسی می‌کند. انجام آن حدود 3-4 ساعت زمان می‌برد. مقدار اشعه بسیار کم است و خطری ندارد. نتایج به تشخیص بیماری‌های التهابی یا تومورهای استخوانی کمک می‌کنند.

 

آزمایش‌های خون

آزمایش خون مشکلات سیستمیک را نشان می‌دهد. پزشک به دنبال نشانه‌های التهاب یا عفونت می‌گردد. آزمایش CRP و ESR سطح التهاب را اندازه‌گیری می‌کنند. شمارش گلبول‌های سفید عفونت را نشان می‌دهد.

آزمایش کلسیم و فسفر متابولیسم استخوان را بررسی می‌کنند. تست‌های آنتی‌بادی بیماری‌های روماتیسمی را تشخیص می‌دهند. نمونه خون در عرض چند دقیقه گرفته می‌شود. نتایج طی 24-48 ساعت آماده می‌شوند. این آزمایشات به تکمیل تصویر تشخیصی کمک می‌کنند.

 

راههای درمان تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

 

 

درمان‌های غیرجراحی درمان تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

تنگی کانال نخاعی مشکل شایعی در سنین میانسالی و سالمندی است. این بیماری باعث فشار روی اعصاب نخاعی می‌شود. درد کمر، گزگز پاها و ضعف عضلانی از علائم شایع آن هستند. بسیاری از بیماران می‌توانند بدون جراحی بهبود پیدا کنند.

درمان‌های غیرجراحی اولین انتخاب پزشکان محسوب می‌شوند. این روش‌ها کم‌خطرتر از جراحی هستند. عوارض جانبی کمتری دارند. هزینه پایین‌تری نسبت به عمل جراحی ایجاد می‌کنند. برای بیماران مسن گزینه ایمن‌تری به شمار می‌روند.

داروهای ضدالتهاب اولین خط درمان هستند. تزریق اپیدورال استروئید درد شدید را کاهش می‌دهد. فیزیوتراپی عضلات را تقویت می‌کند. طب سوزنی به عنوان درمان مکمل عمل می‌نماید. بریس‌های کمری از ستون فقرات حمایت می‌کنند. تغییر سبک زندگی نیز نقش مهمی دارد.

این درمان‌ها به بیماران کمک می‌کنند:
• درد را کنترل کنند
• تحرک خود را حفظ نمایند
• از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند
• کیفیت زندگی را بهبود بخشند

درمان‌های غیرجراحی نیاز به زمان و پیگیری دارند. نتایج معمولاً تدریجی ظاهر می‌شوند. ترکیب چند روش معمولاً بهترین نتیجه را می‌دهد. پزشک بر اساس شرایط هر بیمار برنامه درمانی مناسب را تنظیم می‌کند.

در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم. آگاهی از گزینه‌های درمانی به بیماران کمک می‌کند تصمیمات بهتری بگیرند

 

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

این داروها اولین انتخاب پزشکان برای کنترل درد و التهاب در تنگی کانال نخاعی هستند. ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب از معروف‌ترین انواع این داروها محسوب می‌شوند. داروها با مهار تولید پروستاگلاندین‌ها اثر ضدالتهابی خود را اعمال می‌کنند. بیماران معمولاً پس از ۳-۵ روز مصرف منظم، کاهش قابل توجه درد را تجربه می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند این داروها را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید. عوارض گوارشی مانند سوزش معده شایع‌ترین مشکل گزارش شده است. مصرف طولانی‌مدت ممکن است خطر خونریزی معده و مشکلات کلیوی را افزایش دهد. برای افراد بالای ۶۵ سال معمولاً دوزهای پایین‌تر با مدت زمان کوتاه‌تر تجویز می‌شود. در صورت سابقه زخم معده یا نارسایی کلیوی باید احتیاط بیشتری کرد. برخی انواع جدیدتر این داروها عوارض گوارشی کمتری دارند. همیشه قبل از شروع مصرف با پزشک خود درباره تداخلات دارویی مشورت کنید. این داروها فقط علائم را کنترل می‌کنند و بیماری را درمان نمی‌کنند.

 

تزریق اپیدورال استروئید

این روش درمانی برای موارد شدید درد که به داروهای خوراکی پاسخ نمی‌دهند بسیار مؤثر است. پزشک متخصص با هدایت فلوروسکوپی، ترکیبی از کورتیکواستروئید و بی‌حس‌کننده موضعی را به فضای اپیدورال تزریق می‌کند. تزریق مستقیماً به ناحیه ملتهب، التهاب و تورم اطراف عصب را کاهش می‌دهد. بیشتر بیماران طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از تزریق، کاهش قابل توجه درد را گزارش می‌کنند. اثرات درمان معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه باقی می‌ماند. این روش در اتاق عمل کوچک یا کلینیک درد انجام می‌شود. قبل از تزریق، پزشک پوست را کاملاً ضدعفونی و بی‌حس می‌کند. ممکن است طی تزریق کمی فشار یا ناراحتی موقت احساس شود. در سال معمولاً بیش از ۳-۴ بار نباید تکرار شود. عوارض احتمالی شامل افزایش موقت قند خون در دیابتی‌ها یا سردرد پس از تزریق است. این روش برای بیمارانی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند نیاز به آمادگی خاصی دارد.

 

فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی

برنامه فیزیوتراپی متناسب با شرایط هر بیمار طراحی می‌شود. متخصصان ابتدا با ارزیابی دقیق، نقاط ضعف و محدودیت‌های بیمار را شناسایی می‌کنند. تمرینات تقویتی برای عضلات مرکزی بدن پایه اصلی درمان محسوب می‌شود. این عضلات مانند یک کرست طبیعی از ستون فقرات حمایت می‌کنند. حرکات کششی ملایم به افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی کمک می‌کنند. دستگاه‌های تخصصی مانند تراکشن ممکن است برای برخی بیماران تجویز شود. تمرینات هوازی کم‌فشار مانند شنا یا دوچرخه ثابت جریان خون را بهبود می‌بخشند. جلسات معمولاً ۲-۳ بار در هفته و هر جلسه ۴۵-۶۰ دقیقه طول می‌کشد. بیماران باید حداقل ۱۵-۲۰ دقیقه در روز تمرینات را در خانه تکرار کنند. فیزیوتراپیست‌ها اصلاح وضعیت بدن در فعالیت‌های روزمره را آموزش می‌دهند. این روش عوارض جانبی ندارد اما نیاز به تداوم و پیگیری دارد. نتایج مطلوب معمولاً پس از ۶-۸ هفته مشخص می‌شوند.

 

طب سوزنی

این روش درمانی باستانی چینی امروزه به عنوان درمان مکمل استفاده می‌شود. متخصص آموزش‌دیده سوزن‌های استریل بسیار نازکی را در نقاط خاصی از بدن وارد می‌کند. جلسات درمانی معمولاً ۳۰-۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد. طب سوزنی با تحریک نقاط خاص، ترشح اندورفین و سایر مواد ضد درد طبیعی بدن را افزایش می‌دهد. بسیاری از بیماران کاهش ۴۰-۶۰ درصدی درد را پس از ۸-۱۰ جلسه گزارش می‌کنند. این روش کاملاً ایمن است و عوارض جانبی قابل توجهی ندارد. سوزن‌های استفاده شده یکبارمصرف و کاملاً استریل هستند. ممکن است در محل وارد کردن سوزن‌ها کمی احساس گرما یا گزگز ایجاد شود. بهتر است این روش را همراه با سایر درمان‌های استاندارد استفاده کنید. تحقیقات نشان داده‌اند اثرات ضد دردی آن تا چند ماه پس از اتمام جلسات باقی می‌ماند. هزینه درمان نسبت به سایر روش‌ها مقرون‌به‌صرفه است. این روش برای بیمارانی که از سوزن می‌ترسند ممکن است مناسب نباشد.

 

مانیپولاسیون ستون فقرات

متخصصان کایروپراکتیک از این تکنیک برای تنظیم مفاصل ستون فقرات استفاده می‌کنند. درمانگر با حرکات دقیق و کنترل‌شده، فشار روی ریشه‌های عصبی را کاهش می‌دهد. هر جلسه درمانی معمولاً ۱۵-۲۰ دقیقه زمان می‌برد. بیماران اغلب بلافاصله پس از جلسه اول احساس سبکی و کاهش درد را گزارش می‌کنند. این روش برای افرادی که پوکی استخوان شدید یا بی‌ثباتی ستون فقرات دارند مناسب نیست. قبل از شروع درمان، پزشک باید تصاویر رادیولوژی و MRI را بررسی کند. ممکن است پس از جلسات اولیه کمی کوفتگی موقت ایجاد شود. برنامه درمانی معمول شامل ۲-۳ جلسه در هفته برای ۴-۶ هفته است. با بهبود علائم، فواصل بین جلسات افزایش می‌یابد. ترکیب این روش با تمرینات ورزشی نتایج بهتری دارد. درمانگران همچنین توصیه‌هایی برای اصلاح وضعیت بدن در کارهای روزمره ارائه می‌دهند. این روش در بسیاری از موارد می‌تواند نیاز به جراحی را به تأخیر بیاندازد.

 

استفاده از بریس کمری

بریس‌های مخصوص ستون فقرات در انواع مختلفی طراحی شده‌اند. این وسایل با محدود کردن حرکات دردناک، فشار روی ساختارهای آسیب‌دیده را کاهش می‌دهند. بریس‌های نیمه‌سفت برای استفاده روزانه و فعالیت‌های سبک مناسب‌تر هستند. انواع سفت‌تر برای راه‌پیمایی‌های طولانی یا ایستادن‌های ممتد توصیه می‌شوند. پزشک یا فیزیوتراپیست باید نوع و اندازه مناسب را تعیین کند. بیماران باید بریس را در طول فعالیت‌های فیزیکی بپوشند. استفاده مداوم و طولانی‌مدت ممکن است به ضعیف شدن عضلات منجر شود. معمولاً ۴-۶ ساعت استفاده در روز کافی است. بریس باید کاملاً اندازه باشد و فشار بیش از حد وارد نکند. همزمان با استفاده از بریس باید تمرینات تقویتی برای عضلات انجام شود. این وسیله به ویژه برای بیماران مسن که نمی‌توانند جراحی کنند بسیار مفید است. هزینه آن نسبت به سایر درمان‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه است. بریس‌های امروزی سبک‌تر و راحت‌تر از مدل‌های قدیمی هستند

 

درمان‌های مداخله‌ای تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

وقتی درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی پاسخ ندهند، درمان‌های مداخله‌ای گزینه مناسبی هستند. این روش‌ها حد واسط بین درمان‌های محافظه‌کارانه و جراحی باز محسوب می‌شوند. برای بیماران میانسال و سالمند که شرایط جراحی ندارند، بسیار ایده‌آل است.

درمان‌های مداخله‌ای مزایای مهمی دارند:
• تهاجم بسیار کم
• بی‌حسی موضعی کافی است
• دوره نقاهت کوتاه
• عوارض جانبی محدود
• نتایج سریع و ملموس

روش‌های اصلی شامل تزریق‌های تخصصی و تکنیک‌های کم‌تهاجمی می‌شود. پزشکان از راهنمایی تصویربرداری استفاده می‌کنند. این کار دقت عمل را大大提高 می‌کند. بیماران معمولاً همان روز مرخص می‌شوند.

تزریق اپیدورال استروئید شایع‌ترین روش است. رادیوفرکوئنسی اعصاب دردناک را هدف می‌گیرد. روش‌های جدید مانند MILD مستقیماً به رفع فشار می‌پردازند. لیزرتراپی نیز گزینه نوظهوری محسوب می‌شود.

این درمان‌ها برای سالمندان مزایای ویژه‌ای دارد:
• نیاز به بیهوشی عمومی ندارد
• خطرات جراحی را کاهش می‌دهد
• بیمار سریع به زندگی عادی برمی‌گردد
• می‌تواند چندین بار تکرار شود

در ادامه هر یک از این روش‌ها را به تفصیل بررسی می‌کنیم. آگاهی از این گزینه‌ها به بیماران کمک می‌کند بهترین تصمیم را بگیرند. پزشک معالج با توجه به شرایط هر بیمار، مناسب‌ترین روش را پیشنهاد می‌دهد.

 

رفع فشار با روش‌های کم تهاجمی (MILD procedure)

این روش انقلابی برای درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی باز کاربرد دارد. پزشکان از ابزارهای مخصوصی برای برداشتن بخشی از بافت‌های ضخیم شده استفاده می‌کنند. این کار فضای بیشتری در کانال نخاعی ایجاد می‌کند. بیماران معمولاً همان روز عمل مرخص می‌شوند.

فرآیند درمان با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک برش بسیار کوچکی به اندازه 5 میلی‌متر ایجاد می‌کند. سپس با هدایت تصویربرداری، ابزار مخصوص را وارد کانال نخاعی می‌نماید. این ابزار به دقت بخشی از رباط ضخیم شده را برمی‌دارد. کل عمل حدود 45-60 دقیقه طول می‌کشد.

مزایای اصلی این روش شامل:
• عدم نیاز به بیهوشی عمومی
• خونریزی بسیار ناچیز
• دوره نقاهت 2-3 روزه
• بهبود سریع علائم
• عدم نیاز به بخیه

بیشتر بیماران طی 24-48 ساعت اول بهبودی محسوسی را تجربه می‌کنند. نتایج معمولاً 1-2 سال پایدار می‌ماند. این روش برای بیماران مسن که شرایط جراحی باز را ندارند گزینه ایده‌آلی است. فعالیت‌های سبک را می‌توان پس از 3-4 روز از سر گرفت.

رادیوفرکوئنسی (RF ablation)

این تکنیک پیشرفته دردهای مزمن ناشی از تنگی کانال نخاعی را هدف قرار می‌دهد. پزشک با امواج رادیویی اعصاب انتقال دهنده درد را مختل می‌کند. این کار بدون آسیب به بافت‌های اطراف انجام می‌شود. نتایج درمان معمولاً 6-12 ماه باقی می‌ماند.

پروسه درمان شامل مراحل زیر است:

1. بیمار به پهلو روی تخت دراز می‌کشد

2. پزشک ناحیه را بی‌حس می‌کند

3. سوزن مخصوص تحت هدایت تصویربرداری وارد می‌شود

4. امواج رادیویی به مدت 90 ثانیه اعصاب را تحریک می‌کنند

مزایای کلیدی:
• انجام در مطب یا کلینیک
• زمان انجام حدود 30 دقیقه
• بازگشت سریع به فعالیت‌های روزانه
• عدم نیاز به دوره نقاهت طولانی

ممکن است تا 2 هفته پس از عمل اثرات کامل ظاهر نشود. این روش برای بیماران با پیس میکر مناسب نیست. معمولاً می‌توان آن را هر 6-12 ماه تکرار کرد.

 

دکمپرسیون با لیزر (Percutaneous Laser Decompression)

این روش نوین از انرژی لیزر برای کاهش فشار روی اعصاب استفاده می‌کند. پزشک با هدایت تصویربرداری، فیبر نوری بسیار نازکی را وارد دیسک می‌نماید. لیزر بخش کوچکی از دیسک را تبخیر می‌کند. این کار فشار روی عصب را کاهش می‌دهد.

ویژگی‌های منحصر به فرد این روش:
• برش کمتر از 3 میلی‌متر
• عدم آسیب به بافت‌های سالم
• زمان انجام 20-30 دقیقه
• بی‌حسی موضعی کافی است
• بهبودی در 24-48 ساعت

بیماران معمولاً پس از عمل:
• می‌توانند راه بروند
• نیاز به استراحت مطلق ندارند
• پس از 3-4 روز به کار بازمی‌گردند
• درد کمتری تجربه می‌کنند

این روش برای موارد خفیف تا متوسط تنگی کانال نخاعی مناسب است. نتایج معمولاً 6 ماه تا 1 سال پایدار می‌ماند. در صورت نیاز می‌توان آن را تکرار کرد.

 

درمان‌های جراحی تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

وقتی درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهند، جراحی به عنوان گزینه نهایی مطرح می‌شود. این روش برای موارد شدید تنگی کانال نخاعی کاربرد دارد. جراحی می‌تواند فشار روی اعصاب را به طور دائم برطرف کند.

جراحان امروزه از تکنیک‌های پیشرفته استفاده می‌کنند. این روش‌ها نسبت به گذشته کم‌تهاجمی‌تر شده‌اند. بیماران مسن نیز می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. تصمیم برای جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد.

مهم‌ترین نشانه‌های نیاز به جراحی:

• درد شدید و ناتوان‌کننده

• ضعف پیشرونده پاها

• اختلال در کنترل ادرار و مدفوع

• عدم پاسخ به درمان‌های دیگر

• کاهش کیفیت زندگی

جراحی‌های رایج شامل:

• لامینکتومی (برداشتن قسمتی از مهره)

• فورامینوتومی (گشاد کردن مسیر عصب)

• فیوژن ستون فقرات (ثابت کردن مهره‌ها)

• روش‌های کم‌تهاجمی (برش‌های کوچک)

مزایای جراحی:

• بهبود سریع علائم

• نتایج طولانی‌مدت

• بازگشت به فعالیت‌های روزانه

• جلوگیری از آسیب عصبی دائمی

ریسک‌های احتمالی شامل عفونت، لخته خون یا عوارض بیهوشی است. پزشک با ارزیابی دقیق، مناسب‌ترین روش را پیشنهاد می‌دهد. بهبودی کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.

 

لامینکتومی (برداشتن قسمتی از مهره)

این روش رایج‌ترین جراحی برای تنگی کانال نخاعی محسوب می‌شود. جراح بخشی از قوس مهره (لامینا) را برمی‌دارد. این کار فضای بیشتری برای اعصاب ایجاد می‌کند. عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

جراح ابتدا برشی در وسط کمر ایجاد می‌کند. سپس عضلات را کنار می‌زند تا به ستون فقرات دسترسی پیدا کند. با ابزارهای ویژه، بخشی از استخوان را جدا می‌نماید. در پایان، عضلات و پوست را بخیه می‌زند. کل عمل 1-2 ساعت طول می‌کشد.

بیماران معمولاً:

• 2-3 روز در بیمارستان می‌مانند

• پس از 4-6 هفته به کارهای سبک بازمی‌گردند

• بهبودی کامل 3-6 ماه زمان می‌برد

• 80-90% کاهش درد را تجربه می‌کنند

مزایای اصلی:
• نتایج ماندگار
• بهبود سریع علائم عصبی
• تکنیک شناخته شده و ایمن

معایب احتمالی:

• دوره نقاهت نسبتاً طولانی

• خطر بی‌ثباتی ستون فقرات

• احتمال نیاز به جراحی مجدد

 

فورامینوتومی (گشاد کردن مسیر عصب)

این جراحی سوراخ بین مهره‌ای (فورامن) را باز می‌کند. عصب‌های تحت فشار به این طریق آزاد می‌شوند. جراح از میکروسکوپ یا لوپ جراحی استفاده می‌کند.

مراحل عمل:

1. برش کوچکی در ناحیه مورد نظر ایجاد می‌شود

2. جراح با دقت استخوان اضافی را برمی‌دارد

3. رباط‌های ضخیم شده تراشیده می‌شوند

4. فضای عصب کاملاً باز می‌شود

نتایج معمولاً رضایت‌بخش است:

• 70-80% بیماران بهبود می‌یابند

• درد پاها به سرعت کاهش می‌یابد

• دوره بستری فقط 1-2 روز است

مزایای کلیدی:
• تهاجم کمتر نسبت به لامینکتومی
• حفظ ساختارهای سالم
• دوره نقاهت کوتاه‌تر

 

فیوژن ستون فقرات (ثابت کردن مهره‌ها)

این روش برای موارد بی‌ثباتی ستون فقرات کاربرد دارد. جراح مهره‌های مجاور را به هم جوش می‌دهد. از پیچ، میله یا قفسه بین مهره‌ای استفاده می‌کند.

جزئیات عمل:

• 3-4 ساعت زمان می‌برد

• نیاز به بیهوشی عمومی دارد

• گاهی از استخوان خود بیمار برای پیوند استفاده می‌شود

دوره بهبودی:

• 3-5 روز بستری در بیمارستان

• 6-12 ماه برای جوش خوردن کامل

• استفاده از بریس به مدت 3-6 ماه

مزایا:
• ثبات طولانی‌مدت
• جلوگیری از آسیب‌های بیشتر
• کاهش درد مزمن

 

روش‌های کم‌تهاجمی (برش‌های کوچک)

این تکنیک‌های نوین آسیب کمتری به بافت‌ها وارد می‌کنند. جراح از برش‌های 2-3 سانتی‌متری استفاده می‌نماید. دوربین مخصوص (آندوسکوپ) به هدایت عمل کمک می‌کند.

ویژگی‌های منحصر به فرد:

• خونریزی بسیار کم

• درد پس از عمل کمتر

• بستری 1 روزه یا سرپایی

• بازگشت سریع‌تر به کار

نتایج بالینی:

• موفقیت 75-85%

• عوارض کمتر از جراحی باز

• اسکار کوچک و نامحسوس

 

کاشت دیسک مصنوعی

این روش جدیدتر برای برخی بیماران مناسب است. جراح دیسک آسیب‌دیده را با پروتز جایگزین می‌کند. حرکت طبیعی ستون فقرات حفظ می‌شود.

مزایای اصلی:
• حفظ دامنه حرکتی
• کاهش ساییدگی مهره‌های مجاور
• نتایج بلندمدت خوب

ملاحظات:

• فقط برای برخی بیماران قابل انجام است

• هزینه بالاتری دارد

• نیاز به تخصص ویژه جراح دارد

 

 

 

 

درمان‌های نوین تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

پیشرفت‌های پزشکی اخیر، گزینه‌های درمانی جدیدی برای تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند ارائه کرده است. این روش‌های نوین با حداقل تهاجم، نتایج چشمگیری در کاهش درد و بهبود تحرک بیماران نشان داده‌اند. تکنیک‌هایی مانند لیزرتراپی، تزریق سلول‌های بنیادی و استفاده از ایمپلنت‌های پیشرفته، انقلابی در درمان این بیماری ایجاد کرده‌اند.

این درمان‌های مدرن مزایای قابل توجهی برای سالمندان دارند. آنها نیاز به بیهوشی عمومی را حذف می‌کنند و دوره نقاهت کوتاه‌تری ایجاد می‌نمایند. روش‌هایی مانند دکمپرسیون با لیزر و رادیوفرکوئنسی هدفمند، مستقیماً به رفع فشار از روی اعصاب می‌پردازند. ایمپلنت‌های بین مهره‌ای جدید، حرکت طبیعی ستون فقرات را حفظ می‌کنند.

پزشکان امروزه از فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته برای هدایت دقیق این درمان‌ها استفاده می‌کنند. این دقت بالا، عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند و اثربخشی درمان را افزایش می‌دهد. برای بیماران مسن که شرایط جراحی باز را ندارند، این روش‌ها گزینه‌ای ایمن و مؤثر محسوب می‌شوند.

این درمان‌های نوین نه تنها علائم را تسکین می‌دهند، بلکه از پیشرفت بیماری نیز جلوگیری می‌کنند. آنها کیفیت زندگی بیماران را به طور قابل توجهی بهبود بخشیده و نیاز به داروهای مسکن را کاهش می‌دهند. در ادامه، هر یک از این روش‌های پیشرفته به تفصیل بررسی خواهد شد.

 

 

 

مقاله های مفید درباره تنگی کانال نخاعی در افراد میانسال و سالمند

تنگی کانال نخاعی کمری در افراد سالمند

آیا تنگی کانال نخاعی بخشی طبیعی از پیری است؟