در شرایط بیماری‌های همه‌گیر، مراقبت از افراد بیمار در خانه و قرنطینه خانگی شرایط و ویژگی‌های خاص خود را داراست. در چنین شرایطی احتمال انتقال بیماری به افراد خانه به شدت افزایش میدهد. اگر از فرد دارای علائم یا شخص بیمار در خانه مراقبت میکنید، رعایت توصیه‌های بهداشتی این مقاله برای حفاظت از خود و بیمارتان ضروری خواهد بود.
چگونه از خود و بیماران کرونایی در خانه مراقبت کنیم.
مراقبت از افراد بیمار در خانه و قرنطینه خانگی احتمال انتقال بیماری به افراد خانه را افزایش میدهد. لذا، چنان چه از فرد دارای علائم یا شخص بیمار در خانه مراقبت میکنید، رعایت توصیه‌های بهداشتی این مقاله برای حفاظت از خود ضروری به شمار می‌آید.
قبل از ذکر نکات بهداشتی ضروری، یکسری فاکتورها باید مورد بررسی قرار بگیرد تا محل و شیوه مراقبت از بیمار یا فرد مشکوک، تعیین شود. این فاکتورها عبارتند از:
1- بررسی بالینی بیمار کرونایی
2- بررسی شرایط خانه برای مراقبت از بیمار
3- قابلیت ثبت و کنترل وضعیت بالینی بیمار در خانه
سه مورد ذکر شده عمدتا با کمک مسئولان حوزه بهداشت و سلامت صورت میگیرد تا وضعیت مراقبت از بیمار در خانه مشخص شود.
1- بررسی بالینی بیمار کرونایی
بررسی بالینی بیماران باید برپایه بررسی‌های موردی (case by case) صورت گیرد. بررسی بالینی بیمار شامل موارد زیر است:
• ارائه بالینی
• موارد ضروری برای مراقبت‌های بالینی
• بررسی و تعیین ریسک فاکتورها مثل چاقی و عادات مصرف تنباکو و بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت شیرین، بیماری ریوی مزمن، بیماری کلیوی مزمن، ضعف سیستم ایمنی و سرطان
افرادی که علائم خفیف تا متوسط دارند و در معرض هیچگونه ریسک فاکتوری نیستند، درصورت آماده‌سازی شرایط زیر در خانه بهتر است در بیمارستان بستری نشوند:
• فراهم کردن شرایط مناسب برای رعایت کامل کنترل و پیشگیری بیماری‌های عفونی (IPC)
• ثبت و گزارش هرگونه تضعیف در وضعیت جسمانی و سلامت بیمار ترجیحا توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی
دو مورد فوق در مورد زنان در دوران بارداری، دوران پس از زایمان و همچنین کودکان نیز صدق میکند. نکته مهم این است که حتما تجهیزات مراقبت‌های فردی (PPE) به مقدار کافی هم برای پرستار و هم برای بیمار در خانه موجود باشد.
2- بررسی شرایط خانه برای مراقبت از بیمار
یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی باید شرایط خانه برای مراقبت از بیمار کرونایی را به دقت بسنجد. به عبارت دیگر، باید بررسی شود که آیا هم بیمار و هم سایر اعضای خانه از امکانات لازم برای قرنطینه خانگی برخوردارند یا خیر. برای مثال آن‌ها به مواد ضدعفدنی دست و تجهیزات مرتبط با بهداشت تنفسی، مواد ضدعفونی سطوح و همچنین اعمال محدودیت‌هایی برای رفت و آمد داخل خانه و یا خارج از خانه، نیاز دارند. همچنین خانه باید از لحاظ شرایط نگه‌داری اقلام پزشکی و سایر امکانات مورد بررسی قرار گیرد تا از رخ دادن وقایعی مانند حریق و یا هضم وسایل مختلف به دلیل استفاده از مواد ضدعفونی الکلی و سایر مواد شوینده، جلوگیری شود.
شایان ذکر است، کودکان تا جایی که ممکن است باید در کنار اولیای خود بمانند اما درصورت ابتلای یکی از اولیا، مشاوره با هردوی اولیا و فرزند در این باره ضروری تلقی میشود. کارکنان حوزه مراقبت‌های بهداشتی و مددکاران اجتماعی باید به خانواده‌ها کمک کنند تا تصمیم بگیرند در صورت بیماری یکی از اولیا، چگونه از کودک خود مراقبت کنند.
گاهی اوقات درصورت حضور گروه‌های حساس در خانه، نیاز است تا بیمار در جایی کاملا جدا از سایر اعضای خانواده قرنطینه شود که این مورد نیز باید با رضایت بیمار، پرستار و سایر اعضای خانه صورت گیرد.
درصورتی که مقیاس‌های IPC (کنترل و پیشگیری بیماری‌های عفونی) به طور کامل در محل سکونت فرد بیمار قابل اعمال نباشد، بیمار با رضایت خود، خانواده و همچنین پرستار باید به جای دیگری برای قرنطینه منتقل شود.
3- قابلیت ثبت و کنترل وضعیت بالینی بیمار در خانه
مراقبت‌های خانگی تا جایی که ممکن است باید تحت نظارت کارکنان حوزه سلامت و بهداشت مثل یک پرستار یا پزشک خانواده صورت گیرد. تا زمان از بین رفتن کامل علائم بالینی بیمار و طی شدن دوره قرنطینه خانگی، خطوط ارتباطی مختلفی باید بین پرستار بیمار در خانه و یکی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی شکل بگیرد. نظارت و بررسی شرایط بیمار و پرستار خانگی، هم میتواند توسط مددکاران اجتماعی و کارکنان حوزه بهداشت و سلامت صورت بگیرد و هم از طریق ارتباطات تلفنی و تصویری با کادر درمانی.
توصیه‌هایی برای شیوه مراقبت از بیمار کرونایی در خانه
1- برطرف کردن نیازهای اساسی بیمار
• کمک به شخص بیمار برای اجرای دستورات پزشک در زمینه مصرف دارو و مراقبت‌های بهداشتی
• اگر به بهتر شدن حال بیمار کمک میکند، برای بیمار داروهای ضد تب تهیه کنید
• بیمار باید مایعات زیادی بنوشد
• به بیمار برای تهیه محصولات غذایی، تهیه داروها و سایر موارد کمک کنید. در صورت امکان، محصولات بهتر است که از طریق سرویس‌های پیک و پست تحویل داده شوند.
• شما از حیوان خانگی بیمار مراقبت کنید و نگذارید وی با حیوان خانگی خود تماس داشته باشد چرا که ممکن است حیوان خانگی در معرض ابتلا به بیماری قرار بگیرد.
2- نظارت بر علائم هشداردهنده بیمار
• شماره پزشک شخص بیمار باید همیشه در دسترس شما باشد.
• استفاده از سامانه‌های دولتی برای چک کردن علائم (مثل سامانه‌های وزارت بهداشت و یا CDC و WHO)
• تماس با پزشک درصورتی که علائم بیمار رو به بدتر شدن است. درموارد اورژانسی، با اورژانس تماس گرفته و به مسئول اورژانس اطلاع دهید که فرد موردنظر مشکوک به کرونا است.
3- چه زمانی باید با اورژانس تماس گرفت؟
• درصورتی که بیمار دارای علائم اورژانسی زیر بود:
♦ مشکلات تنفسی
♦ فشار یا درد مداوم در قفسه سینه
♦ احساس گیجی
♦ ناتوانی در بیدارماندن یا خوابیدن
♦ صورت یا لب های سیانوزه (آبی یا بنفش رنگ)
4- خودمراقبتی
• محدود کردن تماس بیمار
کرونا بین افرادی که فاصله اجتماعی را رعایت نمیکنند (1.8 متر) به راحتی از طریق ترشحات تنفسی منتقل میشود لذا پرستار باید در اکثر اوقات به غیر از مواقع ضروری فاصله خود را با بیمار حفظ کند.
• فرد بیمار باید تا حد امکان از سایر اعضای خانه جدا باشد
♦ در صورت امکان، فرد بیمار از اتاق خواب و دستشویی جدا استفاده کند. به عبارتی دیگر، بیمار باید در یک “اتاق بیمار” اقامت داشته باشد.
♦ فضایی که بین اعضای خانواده مشترک است باید جریان هوای مناسبی داشته باشد.
♦ پنجره را باز کنید تا گردش هوا افزایش یابد
♦ تقویت سیستم تهویه هوا باعث حذف ترشحات تنفسی از هوا میشود.
♦ از داشتن ملاقاتی‌ها و عیادت‌های غیرضروری امتناع کنید
• پرستار بیمار و هرکسی که طی دوران مراقبت خانگی در ارتباط نزدیک با بیمار بوده است باید قرنطینه شود
• خوردن غذا در فضاها یا اتاق‌های جداگانه
♦ فرد بیمار باید در “اتاق بیمار” غذا بخورد
♦ ظروف غذا، لیوان‌ها و در کل لوازم آشپزخانه فرد بیمار باید به دقت با دستکش و آب گرم شسته شوند
• از به اشتراک‌گذاری وسایل شخصی خودداری کنید
♦ ظروف، لیوان‌ها، حوله، ملحفه و یا لوازم الکترونیکی خود را با فرد بیمار به اشتراک نگذارید
5- چه زمانی از ماسک یا دستکش استفاده کنیم
• فرد بیمار
♦ فرد بیمار باید درهنگام حضور در کنار سایر اعضای خانه چه در خانه و چه در محیط بیرون از ماسک استفاده کند.
♦ کودکان زیر 2 سال، افراد دارای مشکلات تنفسی و افرادی توانایی برداشتن ماسک را ندارند، نباید از ماسک استفاده کنند.
• پرستار بیمار
♦ از ماسک استفاده کنید و از فرد بیمار بخواهید تا قبل از ورود به اتاق ماسک بزند
♦ درهنگام تماس با خون، مدفوع و یا مایعات بدن بیمار مثل بزاق، مخاط و خلط، استفراغ و ادرار حتما از دستکش استفاده کنید. پس از استفاده از دستکش، دستکش‌ها را دور بیاندازید و دست خود را بشویید.
6- دست‌های خود را به صورت مکرر بشویید
• شستن دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه توسط تمام اعضای خانه به خصوص آنهایی که درتماس با فرد بیمار بوده‌اند.
• اگر آب و صابون دردسترس نیست، از ماده ضدعفونی استفاده کنید که حداقل 60 درصد الکل داشته باشد.
• از دست زدن به چشم‌ها، بینی و دهان با دست آلوده خودداری کنید
7- خانه را تمیز و سپس ضدعفونی کنید
• خانه
♦ سطوحی که زیاد درمعرض تماس هستند را تمیز و سپس ضدعفونی کنید
♦ سطح مشکوک به آلودگی را ابتدا با آب و صابون بشویید و سپس از ضدعفونی کننده استفاده کنید
♦ دستورات لیبل محصول ضدعفونی را مطالعه کرده و حتما آن‌ها را رعایت کنید تا محصولات شما آسیب نبیند.
♦ درمورد ضدعفونی لوازم الکترونیک حتما طبق دستورالعمل عمل کرده و یا از مواد ضدعفونی الکلی 70 درصد استفاده کنید.
• اتاق خواب و دستشوی
♦ اگر از اتاق‌ها یا دستشویی‌های جدا استفاده میکنید، فقط محیطی را ضدعفونی کنید که بیمار در آن محیط حضور داشته است.
♦ اگر از اتاق‌خواب یا دستشویی مشترک استفاده میکنید، حتما باید توجه داشته باشید که پس از هربار حضور یا استفاده، بیمار باید خودش محیط را تمیز و سپس ضدعفدنی کند. اگر چنین چیزی برای بیمار ممکن نیست، عضو خانه باید از ماسک استفاده کرده و تا زمانی که فرد از آن محیط بیرون می‌آید صبر کند و پس از ورود، محیط استفاده شده را ضدعفونی کند.
8- رختشویی و خشکشویی
• رخت چرک را تکان ندهید
• از دستکش یکبارمصرف درهنگام حمل رخت چرک استفاده کنید
• رخت چرک فرد بیمار میتواند با رخت چرک سایر اعضای خانه شسته شود
• حتما دستورالعمل‌های لیبل محصولات را مطالعه کنید. تا حدی که دستورالعمل¬ها اجازه میدهند دمای آب را بالا برده و از آب با بالاترین دما برای شست و شو استفاده کنید.
• برای خشکشویی از سطح داغ استفاده کنید.
• بعد از قرار دادن لباس‌ها در خشک کن، دست‌های خود را بشویید
• حتما جارختی را تمیز و ضدعفونی کنید و سپس دستان خود را بشویید
9- استفاده از کیسه زباله جداگانه برای اقلام مصرفی
♦ انداختن دستکش‌های استفاده شده و سایر موارد آلوده در کیسه زباله
♦ درهنگام حمل کیسه زباله یا تخلیه آن از دستکش استفاده کرده و سپس دست خود را بشویید
♦ تمام دستکش‌های یکبارمصرف و ماسک‌ها و سایر موارد آلوده را در یک کیسه زباله جدا بریزید
♦ درصورت امکان، برای فرد بیمار سطل زباله و یا کیسه زباله جداگانه مختص خود وجود داشته باشد
10- کنترل وضعیت سلامت خود (مختص پرستار بیمار)
• فرد مراقب باید درهنگام مراقبت از بیمار در خانه بماند و وضعیت سلامتی خود را به صورت دائم کنترل و بررسی کند.
• افراد مراقب باید تا 14 روز پس از آخرین تماس خود با فرد بیمار یا 14 روز پس از اینکه مشخص شد فرد بیمار شرایط لازم برای حضور در اجتماع را دارد، خود را در خانه قرنطینه کنند.
• از سامانه‌های سلامت دولتی برای کنترل و بررسی وضعیت سلامتی خود استفاده کنید
• اگر مشکل تنفسی دارید با اورژانس تماس بگیرید
